%0 Journal Article %T مبانی مشروعیت حکومت از دیدگاه مفسران فریقین %J پژوهش های تفسیر تطبیقی %I دانشگاه قم %Z 2476-4191 %A نجفی, محمدجواد %A رحمان ستایش, محمدکاظم %A ژرفی یگانه, زهرا %D 2020 %\ 12/21/2020 %V 6 %N 2 %P 237-260 %! مبانی مشروعیت حکومت از دیدگاه مفسران فریقین %K مبانی %K مشروعیت %K حکومت %K مفسران %K فریقین %R 10.22091/ptt.2020.3770.1455 %X تاریخ دریافت: 06/09/1398   |   تاریخ پذیرش: 01/03/1398 مشروعیت، یک ویژگی در یک نظام حکومتی است که به‌سبب‌آن، حاکم حکمرانی خویش را صحیح می‌داند و مردم تبعیت از حکومت را وظیفۀ خود می‌شمارند. مشروعیت پاسخی به این پرسش است که چرا عده‌ای حق حکومت دارند و دیگران موظف به اطاعت از آنانند؟ مسئلۀ مشروعیت، همان پرسش از حق حاکمیت فرمانروایان است. مفسران فریقین به‌دلیل صراحت آیات مربوط به حکومت، به‌اتفاق، خداوند متعال را، منشأ ذاتی مشروعیت حکومت می‌دانند و بر این نظرند که چون خداوند اجلّ از ماده است و در قالب مادی نمی‌گنجد و نمی‌تواند خود در جامۀ انسان‌ها درآید و بر آنان حکم راند، حتماً مرتبه‌ای از ولایت خود را به برخی از انسان‌ها تفویض کرده است. آنها همچون اکثر قریب‌به‌اتفاق مسلمانان، معتقدند که در زمان حضور پیامبر(ص)، خداوند حق حاکمیت را به ایشان واگذار کرده است؛ لیکن اختلاف عمده بر سر منبع یا منابع مشروعیت حکومت حاکمان پس از پیامبر(ص) است. مفسران شیعه اعتقاد به مشروعیت الهی حکومت و نصب امام با نص از جانب خداوند دارند؛ اما مفسران اهل‌سنت به‌رغم مسلّم دانستن این طریق برای اثبات امامت، به‌دلیل آنکه آن را ثابت نشده می‌دانند، معتقدند که امامت و حکومت از راه‌های گوناگونی از جمله بیعت و انتخاب اهل حل و عقد، ولایتعهدی و استخلاف امام سابق، زور و غلبه منعقد می‌شود؛ هرچند راه آخر یعنی زور و غلبه بیشتر مورد توجیه و حتی تخطئۀ این مفسران قرار گرفته تا مورد تأیید.     © نجفی، م.ج؛ رحمان‌ستایش، م.ک؛ ژرفی‌یگانه، ز. (1400). مبانی مشروعیت حکومت از دیدگاه مفسران فریقین، دوفصل‌نامۀ پژوهش‌های تفسیر تطبیقی. 6 (12)، 258-235.  Doi: 10.22091/PTT.2020.3770.1455 %U https://ptt.qom.ac.ir/article_1665_fc56a4d5301da77993b127921d604605.pdf