TY - JOUR ID - 1173 TI - بررسی تطبیقی حکمت آفرینش شیطان از دیدگاه علامه طباطبایی (ره) و فخر رازی JO - پژوهش های تفسیر تطبیقی JA - PTT LA - fa SN - 2476-4191 AU - اخویان, محمد علی AU - بادپا, علی AD - دانشیار گروه معارف دانشگاه قم AD - دانشجوی دکترای مدرسی معارف اسلامی گرایش مبانی نظری اسلام دانشگاه قم Y1 - 2018 PY - 2018 VL - 4 IS - 1 SP - 33 EP - 52 KW - شیطان KW - خیر KW - شر KW - حکمت KW - علامه طباطبایی KW - فخر رازی DO - 10.22091/ptt.2018.3035.1340 N2 - بنابر آموزه های قرآنی، هدف از خلقت عبودیت و سیر در صراط مستقیم است . با این حال چنین به نظر می رسد که آفرینش شیطان که انسان را از رسیدن به این مقصد باز می دارد و خود نیز در آن قرار نمی گیرد، شر مطلق بوده و خلاف حکمت است . علامه طباطبایی بر آن است که تحقق هدف آفرینش، یعنی عبادت، در گرو وجود نظام احسنی است که بر اساس آن هر موجودی با هر قابلیتی که دارد، نقش خود را در جایگاهی که برای او مقدر گردیده است، ایفا نماید، لذا مطلقا شر نیست. به این ترتیب، کار شیطان این است که با اغواگری، موجبات ابتلاء و آزمایش انسان را فراهم آورد تا این امر موجب صعود او به قله های کمال گردد و اصلا شر مطلق در نظام احسن وجود ندارد. در مقابل فخر رازی هدف از خلقت انسان را معلل به غرضی نمی داند و اینگونه می پندارد که هدف از خلقت انسان حقیقتا استکمال وی بوسیله عبادت نیست زیرا در این صورت خداوند برای افاضه اش به غیر نیاز به واسطه پیدا می کند بلکه خداوند به هرکه بخواهد بدون واسطه افاضه می کند و در افعالش سوال نمی شود بنابراین نمی توان گفت وجود نظام احسن نیز ضرورت دارد. فخر رازی با این نظریه حکمت الهی و حقانیت افعال الهی را کنار می گذارد. UR - https://ptt.qom.ac.ir/article_1173.html L1 - https://ptt.qom.ac.ir/article_1173_013d661e6cb0058ba66126be46d7a841.pdf ER -