2024-03-29T05:34:53Z
https://ptt.qom.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=261
پژوهش های تفسیر تطبیقی
2476-4191
2476-4191
1400
7
1
بررسی تطبیقی رویکرد وثاقت خبری و وثاقت مخبری به احادیث اهلبیت(ع) و نقش آن در تفسیر قرآن کریم
علی
عبداله زاده
مهدی
ایزدی
اعتبارسنجی احادیث، یکی از مباحث مهم در علم تفسیر است. به نظر میرسد بررسی تطبیقی دو رویکرد وثاقت خبری و وثاقت مخبری، فواید مهمی در زمینه اعتبارسنجی احادیث تفسیری داشته باشد. نوشتار حاضر، با بررسی دو رویکرد وثاقت مخبری و وثاقت خبری و ترجیح رویکرد وثاقت خبری بر اساس سه مبنای سندشناختی، متنشناختی و مصدرشناختی، سعی در تبیین تأثیر اتخاذ این دو رویکرد در نقشآفرینی احادیث در تفسیر قرآن کریم دارد. بر این اساس، با توجه به رجحان دیدگاه وثاقت خبری، شیوه کاربست مبانی سندشناختی، متنشناختی و مصدرشناختی را در تفسیر عرضه نموده است. © عبداللهزاده، ع؛ ایزدی، م.(1400).بررسی تطبیقی رویکرد وثاقت خبری و وثاقت مخبری به احادیث اهلبیت(ع) و نقش آن در تفسیر قرآن کریم، دوفصلنامۀ پژوهشهای تفسیر تطبیقی. 7 (13)، 30-7. Doi: 10.22091/PTT.2020.4224.1537
روایات تفسیری
وثاقت خبری
وثاقت مخبری
اعتبار و حجیت
سند
2021
06
22
9
32
https://ptt.qom.ac.ir/article_1662_8d53e1248c5246301367387e59e12e95.pdf
پژوهش های تفسیر تطبیقی
2476-4191
2476-4191
1400
7
1
بررسی فضای نزول آیهٔ وارثان زمین با تکیه بر تفاسیر فریقین
فاطمه
باباعلی
محمد مهدی
تقدیسی
جعفر
نکونام
تاریخ دریافت: 02/04/1399 | تاریخ پذیرش: 20/09/1399 مطالعۀ آیات قرآن با تکیه بر فضای نزول، پرده از پارهای از حقایق پنهان آیات برمیدارد. در این مقاله آیۀ پنجم سورۀ قصص، مشهور به آیۀ وارثان زمین که میفرماید: *وَ نُریدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَی الَّذینَ اسْتُضْعِفُوا فِی اْلأَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَ نَجْعَلَهُمُ الْوارِثینَ*، با چنین رویکردی مطالعه شده است. این آیه، چنانکه از سیاقش برمیآید، دلالت دارد بر این که ارادۀ خداوند بر این قرار گرفت که بر بنیاسرائیل که تحت استضعاف فرعون بودند، منت نهد و آنان را پیشوایان و وارثان سرزمینی قرار دهد که از آن در کتاب مقدس بهنام سرزمین موعود یاد شده است. در مقالۀ حاضر، سخن درباره این است که اگرچه سیاق آیه ناظر به بنیاسرائیلِ زمان حضرت موسی(ع) است، با عنایت به این که این آیه در دوران پیش از هجرت و متناسب با وضعیت و فضای تحت استضعاف واقع شدن مسلمانان توسط سران شرک نازل شده، بیگمان در حکم بشارتی بوده که ایشان نیز مانند بنیاسرائیل از ستم رهایی خواهند یافت و به پیشوایی و وراثت سرزمین نایل خواهند آمد. البته این آیه نیز متضمن یک قاعدۀ کلی و گویای سنتی الهی است مبنی بر این که مردمان مستعضف در دورانهای مختلف، بهویژه در آخرالزمان، سرانجام به پیشوایی و وراثت زمین نایل خواهند آمد. © باباعلی، ف؛ تقدیسی، م.م؛ نکونام،ج.(1400).بررسی فضای نزول آیه وارثان زمین با تکیه بر تفاسیر فریقین، دوفصلنامۀ پژوهشهای تفسیر تطبیقی. 7 (13)، 58-31. Doi: 10.22091/PTT.2021.6317.1882
آیه 5 سورۀ قصص
فضای نزول
مستضعفان
وارثان زمین
ائمه
2021
06
22
33
60
https://ptt.qom.ac.ir/article_1828_f41fab2dbcab7d58f7dd18646bc26012.pdf
پژوهش های تفسیر تطبیقی
2476-4191
2476-4191
1400
7
1
بررسی تحلیلی آراء قرآنپژوهان فریقین در دلالت آیه 219 سورۀ شعراء بر یکتاپرستی نیاکانِ پیامبر(ص) و اهل بیت(ع)
علی
محمدی آشنانی
اکرم
ناطق
حسین
علوی مهر
تاریخ دریافت: 12/05/1399 | تاریخ پذیرش: 03/12/1399اندیشهوران شیعی و اغلب اهلسنت، بر اساس دلایل عقلی و نقلی، اجداد پیامبر گرامی اسلام را مؤمن دانستهاند. یکی از دلایل، آیه 219 سورۀ شعراء است که میفرماید: *وَ تَقَلُّبَکَ فِی السَّاجِدِینَ*. پژوهش پیشِ رو، با روش توصیفی-تحلیلی، به بررسی آراء 114 تفسیر از فریقین، پرداخته و آنها را در چهار دیدگاه، بازشناسانده است. دیدگاه نخست، مفاد آیه را انجام دادن رکوع و سجود پیامبر(ص) در نماز جماعت؛ و دیدگاه دوم آیه را اشاره به رؤیت اصحاب پشت سرِ خود، بههنگام نماز توسط پیامبر میداند. این دو دیدگاه، آیه را بهدور از موضوع بحث دانستهاند. دیدگاه سوم، مراد از ساجدان را با استناد به روایات، اهلبیت(ع) شناسانده و دیدگاه چهارم نیز که رأی اغلب مفسرانِ فریقین است، با استنادِ به شواهد درونمتنی همچون دلالتِ واژگان و ترکیب جمله، و نیز شواهد برونمتنی نظیر روایاتِ مورد اعتماد صحابیان و مفسران متقدم، معنای آیه را ناظر به انتقال نسلیِ پیامبر(ص) در اصلاب اجداد مؤمنِ اهلِ سجده، معرفی کرده است. بررسی نگارندگان، نشان میدهد که بر اساس شواهد و دلایل، استظهار موحد بودن اجداد پیامبر(ص) بهعنوان معنای اظهر یا یکی از وجوه معنایی آیه بر اساس امکان حمل الفاظ بر بیشتر از معنای واحد، رواست و دیدگاه سوم نیز با آن همسویی، تعاضد معنایی و توسعۀ مصداقی دارد.© محمدی آشنانی، ع؛ ناطق، الف؛ علویمهر، ح. (1400).بررسی تحلیلی آراء قرآنپژوهان فریقین در دلالت آیه 219 سورۀ شعراء بر یکتاپرستی نیاکانِ پیامبر(ص) و اهل بیت(ع)، دوفصلنامۀ پژوهشهای تفسیر تطبیقی. 7 (13)، 81-59. Doi: 10.22091/PTT.2020.4669.1608
آیه 219 سورۀ شعراء
تقلب در ساجدین
موحد بودن اجداد پیامبر(ص)
یکتاپرستی نیاکان پیامبر و اهلبیت(ع)
تفاسیر فریقین
2021
06
22
61
84
https://ptt.qom.ac.ir/article_1707_ac54fd5c75b6dce47f47fb12ca5ce35e.pdf
پژوهش های تفسیر تطبیقی
2476-4191
2476-4191
1400
7
1
تفسیر تطبیقی آیه 159 سوره نساءو ارتباط آن با نزول حضرت عیسی(ع)
سعید
توسلی خواه
محمد ابراهیم
ایزدخواه
تاریخ دریافت: 03/06/1399 | تاریخ پذیرش: 23/11/1399در برخی روایات مربوط به عصر ظهور امام مهدی(عج)، به بازگشت حضرت عیسی(ع) و یاری امام مهدی(عج) توسط ایشان اشاره شده است. در این باره سؤالی مطرح میشود مبنی بر این که آیا در قرآن کریم نیز سخنی از این موضوع بهمیان آمده است یا خیر؟ یکی از آیاتی که به بازگشت عیسی مسیح(ع) اشاره دارد، آیه 159 سورۀ نساء است که میفرماید: *وَ إِنْ مِنْ أَهْلِ الْکِتَابِ إِلاَّ لَیُؤْمِنَنَّ بِهِ قَبْلَ مَوْتِهِ وَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ یَکُونُ عَلَیْهِمْ شَهِیداً*. در این مقاله، به بررسی و تحلیل تفاسیر فریقین دربارۀ این آیۀ شریفه میپردازیم. البته در تفسیر این آیه، اختلافاتی بین مفسران شیعه و سنی وجود دارد که اساس این اختلافات به تفسیر ضمیر «هاء» در «موته» برمیگردد. تعدادی از مفسران اهلسنت، مرجع ضمیر «هاء» را اهل کتاب دانسته، معتقدند که یکایک اهل کتاب قبل از مرگ خود به حضرت عیسی(ع) ایمان میآورند؛ درحالیکه مفسران شیعه، مرجع ضمیر مزبور را حضرت عیسی(ع) میدانند و معتقدند که آیۀ مزبور به بازگشت ایشان در دوران ظهور حضرت مهدی(عج) و روشن شدن حقایق برای اهل کتاب اشاره دارد. با نقد و بررسی ادله و شواهد هردو گروه، به این نتیجه میرسیم که مرجع ضمیر «هاء» حضرت عیسی(ع) میباشد و منظور، ایمان آوردن اهل کتاب، بعد از ظهور حضرت مهدی(عج) و قبل از مرگ حضرت عیسی(ع) است. © توسلیخواه، س؛ ایزدخواه، الف. (1400).تفسیر تطبیقی آیه 159 سورۀ نساء و ارتباط آن با نزول حضرت عیسی(ع)، دوفصلنامۀ پژوهشهای تفسیر تطبیقی. 7 (13)، 97-83. Doi: 10.22091/PTT.2020.3005.1405
بازگشت حضرت عیسی(ع)
امام مهدی(عج)
عصر ظهور
اهل کتاب
آیه 159 سورۀ نساء
«لیؤمنن به»
«قبل موته»
2021
06
22
85
100
https://ptt.qom.ac.ir/article_1961_04d5204eea5f5e6419440dab4c3ef764.pdf
پژوهش های تفسیر تطبیقی
2476-4191
2476-4191
1400
7
1
نظریهپردازی تطبیقی درباره عصمت پیامبر اکرم(ص) از تاثیرگذاری بر وحی (بررسی تطبیقی ادلۀ عقلی برخی مفسران عقلگرا با محوریت آیه 15سورۀ یونس)
مصطفی
کریمی
صدیقه
پروان
تاریخ دریافت: 18/02/1399 | تاریخ پذیرش: 15/10/1399چکیدهاز شبهات دیرین درباره سلامت وحی، تأثیرپذیری آن از حالات درونی پیامبر اکرم(ص) بوده است و مخالفان بر اساس این پندار نادرست، قرآن را آمیزهای از سخن خدا و کلام بشری دانستهاند. این مقاله در پیِ اثبات عصمت پیامبر از تأثیرگذاری بر وحی و سلامت قرآن است. گردآوری اطلاعات بهصورت کتابخانهای و پردازش اطلاعات بهصورت تحلیل محتوا و تفسیر موضوعی روشمند تطبیقی است. پاسخ به این شبهه، با محوریت آیه 15 سورۀ یونس، در چهار تفسیر التبیان، المیزان، کشاف و فی ظلال القرآن از تفاسیر مهم شیعه و اهلسنت خواهد بود که دارای رویکرد عقلگرایانه هستند. این تفاسیر افزون بر استدلال به این آیه بهعنوان یکی از ادلۀ نقلیِ عصمت پیامبر از تاثیرگذاری بر قرآن، به پارهای براهین عقلی نیز استناد کردهاند. رهآورد این پژوهش آن است که طبق نظر چهار تفسیر، عبارت آیۀ شریفه بر سلامت وحی دلالت دارد و پیامبر(ص)، از تأثیرگذاری بر وحی معصوم بوده و در قرآن هیچگونه تغییر، تبدیل، تعویض، حذف یا اضافهای صورت نگرفته است. براهین عقلی مورد نظر مفسران عبارتند از: «عدم مالکیت پیامبر»، «مالکیت الهی و سلب مالکیت از پیامبر»، «مدبریت، خالقیت و علم الهی»، «عدم قدرت پیامبر» و «توحّد قدرت» که برهان اخیر نسبت به دیگر براهین، محکمتر به نظر میرسد.© کریمی، م؛ پروان، ص. (1400).نظریهپردازی تطبیقی درباره عصمت پیامبر اکرم(ص) از تاثیرگذاری بر وحی، دوفصلنامۀ پژوهشهای تفسیر تطبیقی. 7 (13)، 126-99. Doi: 10.22091/PTT.2021.5242.1718
عصمت
وحی
تفاسیر عقلگرا
عقلگرایی
برهان عقلی
آیه 15 سورۀ یونس
اثرگذاری بر وحی
2021
06
22
101
128
https://ptt.qom.ac.ir/article_1822_0ccbaf3b69d584d6b6e2f353375ce8d5.pdf
پژوهش های تفسیر تطبیقی
2476-4191
2476-4191
1400
7
1
تحلیل انتقادی دیدگاه علامه طباطبایی و آیتالله معرفت درباره بطن قرآن کریم
مهیار
خانی مقدم
سیده سعیده
غروی
تاریخ دریافت: 16/08/1399 | تاریخ پذیرش: 13/02/1400مساله بطن، ازجمله مباحث چالشی در مورد قرآن است که مفسران تحلیلهای مختلفی درباره آن داشتهاند. آراء علامه طباطبایی وآیتالله معرفت نیز دراینباره، گاهی مختلف و گاهی متعارض هستند که پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی به بررسی چگونگی و چرایی دیدگاه این دو مفسر معاصر شیعه، درباره بطن قرآن و ابعاد مرتبط با آن میپردازد. بر اساس نتایج پژوهش، اولاً هردو مفسر، بطن را صرفاً «معنا» دانستهاند اما در تفسیر، «مصداق» را نیز با عنوان «تأویل» و «جری» برای آن قائلند؛ بر اساس روایات، باید بطن را «معنا» و «مصداق» دانست. ثانیاً علامه، بطن را از سنخ مدلولات مطابقی الفاظ و آیتالله معرفت، آن را مدلول التزامی کلام میداند؛ اما نمونههای بطنی علامه، دارای دلالت التزامی است. ثالثاً علامه، گسترۀ بطن را شامل همۀ آیات قرآن دانسته و آیتالله معرفت نیز با وجود درنظرنگرفتن بطن برای آیاتالاحکام، در آثار بعدی به بیان بطن برای آنها پرداخته و گسترۀ آیاتِ دارای بطن را وسیع در نظر گرفته است. رابعاً، هردو اندیشهور، دستیابی به باطن را منحصر به معصوم ندانسته، اما علامه راه کشف آن را از طریق تدبر ممکن میداند و آیتالله معرفت، از طریق تنقیح مناط و الغای خصوصیت و همگانی کردن آن. © خانی مقدم، م؛ غروی، س.س. (1400).تحلیل انتقادی دیدگاه علامه طباطبایی و آیتالله معرفت درباره بطن قرآن کریم، دوفصلنامۀ پژوهشهای تفسیر تطبیقی. 7 (13)، 157-127. Doi: 10.22091/PTT.2021.5483.1751
بطن قرآن
تفسیر بطنی
عالمان بطون
آیتالله معرفت
علامه طباطبایی
2021
06
22
129
161
https://ptt.qom.ac.ir/article_1831_43286706c0969f6f776aea2fe1ac9d60.pdf
پژوهش های تفسیر تطبیقی
2476-4191
2476-4191
1400
7
1
بازخوانی آیۀ *وَ لاَ تُلْقُوا بِأَیْدِیکُمْ إِلَى التَّهْلُکَةِ* با رویکرد پیوستگی و استقلال آیات
محمد
بهرامی
تاریخ دریافت: 22/04/1399 | تاریخ پذیرش: 08/11/1399بسیاری از تفسیرنویسان، عبارت *وَ لاَ تُلْقُوا بِأَیْدِیکُمْ إِلَى التَّهْلُکَةِ* (بقره:195) را در ارتباط با آیات همجوار دیده، عام بودن آن را باور نداشته و برداشتهای مختلفی از آیه ارائه دادهاند. برخی آیه را نهی از انفاق، تعدادی نهی از زیادهروی در انفاق، گروهی نهی از عدم انفاق، بعضی نهی از ترک جهاد، شماری نهی از انفاق در جهاد، جماعتی نهی از جهاد و غیره میدانند. تفاسیر یادشده بهجهت ذوقی بودن سطح ارتباط، شخصی بودن برقراری ارتباط میان هر سطح، ناسازگاری با ظهور آیه و برداشتهای ناروا از روایات بهصورت جدی محل تامل و تردید قرار میگیرند؛ زیرا با توجه به استقلال بخشهای مختلف سورۀ بقره، برداشت عام اهلبیت و فقهنویسان از آیه و نیز ابهام در دامنۀ ارتباط، این آیه مستقل از آیات همجوار است. این پژوهش با مطالعۀ کتابخآنهای و همراه با بررسی و سنجش نظریات مختلف در تفسیر آیه شکل گرفته و هدف آن نقد برداشتهای مبتنی بر ارتباط آیه با آیات همجوار و اثبات استقلال آیه از آیات همجوار است.کلیدواژگان: آیۀ 195 سورۀ بقره، سیاق، هلاکت، خاص بودن آیه، عام بودن آیه، پیوستگی آیه، استقلال آیه.© بهرامی، م. (1400).بازخوانی آیۀ *وَ لاَ تُلْقُوا بِأَیْدِیکُمْ إِلَى التَّهْلُکَةِ* با رویکرد پیوستگی و استقلال آیات، دوفصلنامۀ پژوهشهای تفسیر تطبیقی. 7 (13)، 178-159. Doi: 10.22091/PTT.2021.5340.1731
پیوستگی آیات
تفسیر
سیاق
ولاتلقوا
2021
06
22
161
180
https://ptt.qom.ac.ir/article_1824_816f0965ceb6cf61192eb912e5dd53de.pdf
پژوهش های تفسیر تطبیقی
2476-4191
2476-4191
1400
7
1
گسترۀ معرفتی قرآن کریم از منظر علامه طباطبایی و آیتالله جوادی آملی
سلیمان
خاکبان
تاریخ دریافت: 10/06/1399 | تاریخ پذیرش: 18/12/1399چکیده تعیین تکلیف دربارۀ «گسترۀ معرفتی قرآن کریم»، یکی از مسائل بسیار مهم ایران معاصر است؛ زیرا طرفداران حکمرانی قرآنی، ابتدا باید تکلیف خود را با سه دیدگاه حداقلی، میانه و حداکثری مشخص کنند. در مقالۀ حاضر، دیدگاه دو قرآنپژوه برجسته با یکدیگر مقایسه شده است. به اعتقاد علامه طباطبایی، قرآن کریم کتاب «هدایت» است نه «علم»؛ لذا گسترۀ معرفتی قرآن کریم را منحصر در امور پنجگانۀ «عقاید»، «اخلاق»، «احکام»، «قصص» و «مواعظ» میداند؛ اما آیتالله جوادی ضمن پذیرش «هدایت» بهعنوان رسالت اصلی قرآن کریم، دایرۀ هدایت را در امور پنجگانۀ مذکور منحصر ندانسته و معتقد است «همۀ علوم»، ازجمله «علوم طبیعی»، هریک بهنوعی در هدایت بشر دخیل است؛ لذا گسترۀ معرفتی قرآن کریم شامل همۀ علوم، از جمله علوم طبیعی نیز میشود. اما اینکه «چگونه میتوان این همه علوم، بهویژه علوم طبیعی را با زیرشاخههای متنوعش از کتابی تک جلدی (قرآن کریم) استخراج کرد؟» پرسش مهمی است که با پاسخ آن آشنا خواهیم شد. در این مقاله دیدگاه آیتالله جوادی، برگزیده شده و علاوه بر توجیهات ایشان، نظریۀ مذکور در پرتو تئوری سیستمها و احادیث تقویت گردیده است. این نوشتار برای گردآوری اطلاعات از روش کتابخانهای، و برای دستیابی به پاسخ پرسش از روش تحلیل و تطبیق استفاده نموده است.
قرآن کریم
هدایت
علم
علامه طباطبایی
آیتالله جوادی آملی
2021
06
22
181
206
https://ptt.qom.ac.ir/article_1830_7fafa0cd9a2ef3b91445640948f27249.pdf
پژوهش های تفسیر تطبیقی
2476-4191
2476-4191
1400
7
1
بررسی و تحلیل تفسیری داستان سلیمان(ع) و ملکۀ سبا در نگاه قرآن کریم و تطبیق آن با عهد قدیم
سید حسین
حسینی بجدنی
مهدی
مهریزی طرقی
سید محمد باقر
حجتی
عنایت
شریفی
تاریخ دریافت: 14/02/1399 | تاریخ پذیرش: 17/08/1399داستان سلیمان(ع) و ملکۀ سبا، در قرآن کریم و عهد قدیم نقل شده و از قصههای قابل تعمق برای اندیشهوران است. از تطبیق این دو کتاب،استنتاج میگردد که هردو کتاب هدف غاییِ ملکۀ سبا را درک و دریافتِ حکمت سلیمان تلقی نمودهاند و متعرض در تأیید وجود تاریخی حضرت سلیمان(ع) و پذیرش اصل داستان از حیث بنا نهادن روابط اجتماعی و انسانی، نسب، دانش و حکمت سلیمان(ع) و غیره شدهاند؛ اما در حجم و نوع بیان بسیاری از ارکان این موضوع، همانند احضار تخت بلقیس، خبرآوردن هدهد، عبور بلقیس از آبگینه و غیره که در قرآن کریم با هدف تعلیم و تربیت نقل شده، در عهد قدیم بیان نشدهاند؛ همچنین در این دو کتاب، شیوۀ گزارش این گزارهها در مسائلی چون: جایگاه (پادشاهی یا پیامبری)، عصمت سلیمان(ع) از آغاز تا فرجام سلطنت، برجستهسازی فرآیند دیندار شدن و ارتقای مقام ملکۀ سبا از بتپرستی به توحید و غیره، اختلافات مبنایی وجود دارد که اساسیترین نکتۀ افتراقی را در تفاوت رویکردها و اشارات تشریحی (هدایتی یا سرگرمی) در بیان این داستان باید دانست. از این رو، نشان دادن تطبیقی تفاوتها و شباهتها وتحلیل این دیدار از حیث روش، ساختار و محتوا با رویکردی توصیفی-تحلیلی، هدف اصلی و بدیع مقالۀ حاضر قلمداد میشود.
سلیمان
نسب
ملکۀ سبا
قرآن کریم
عهد قدیم
2021
06
22
207
232
https://ptt.qom.ac.ir/article_1825_47d251a42245274ecc8bf73aa7ff0b22.pdf
پژوهش های تفسیر تطبیقی
2476-4191
2476-4191
1400
7
1
بررسی قرآنی دیدگاه فمینیستهای مسلمان و فمینیستهای غربی در فرزندآوری
زینب
شمس
طلعت
حسنی
تاریخ دریافت: 25/03/1399 | تاریخ پذیرش: 29/08/1399فمینیستها که خود را مطالبهگر حقوق زنان میدانند، همواره دیدگاه منفی نسبت به نقش حیاتی زایش زنان که استمرار نسل بشر وابسته به آن است داشتهاند. اشاعۀ اندیشههای آنان، از عوامل اثرگذار در روند کاهش جمعیت است که جوامع بشری را تهدید میکند؛ درحالیکه اسلام، تکثیر نسل را از مهمترین کارکردهای خانواده، و نقش زنان را در تحقق این امر بیبدیل میداند. فمینیسم اسلامی، گرایشی جدید از جنبش فمینیسم است؛ ولی ازآن جا که در فرزندآوری موضعی متفاوت از سایر گرایشها دارد، در این مقاله، پس از تبیین مواضع فمینیسم غربی، مستقلاً دیدگاه آنان (با تأکید بر برداشتهای خانم ودود) در موضوع فرزندآوری بررسی شده است. نتایج پژوهش حاضر که به روش تحلیلی-تطبیقی سامان یافته، نشان میدهد که فمینیستهای غربی اساساً با تشکیل خانواده مخالف بوده، دنبال ترویج عدمفرزندآوری هستند؛ درحالیکه فمینیستهای مسلمان، به تشکیل خانواده نظری مثبت داشته، با آوردن فرزند مخالفتی ندارند، ولی دیدگاهشان در چگونگی فرزندداری با آموزههای اصیل قرآن فاصله دارد. برداشت فمینیستهای مسلمان از قرآن کریم، در مقایسه با آراء تفسیری مفسران، به دو بخش قابل تقسیم است؛ اگر آیات قرآن اهداف آنان را تأمین کند، همسو با مفسران هستند، وگرنه با اصل قرار دادن پیشفرضهای فمینیستی خود، برداشتهای غیرروشمندی از قرآن دارند. © شمس، ز؛ ح، ط. (1400).بررسی قرآنی دیدگاه فمینیستهای مسلمان و فمینیستهای غربی در فرزندآوری، دوفصلنامۀ پژوهشهای تفسیر تطبیقی. 7 (13)، 265-231. Doi: 10.22091/PTT.2021.6019.1841
فمینیسم
فمینیسمتهای مسلمان
فرزندآوری
باروری زنان
سقط جنین
آمنه ودود
2021
06
22
231
265
https://ptt.qom.ac.ir/article_1838_7178010201752b5ff39e57597e568e78.pdf
پژوهش های تفسیر تطبیقی
2476-4191
2476-4191
1400
7
1
بررسی تطبیقی آراء مفسران در تفسیر «هَذَا رَبِّی» در آیات 76 تا 79 سورۀ انعام با تکیه بر ارتباط آیات
محمدحسین
برومند
امیر
جودوی
سامیه
شهبازی
تاریخ دریافت: 20/08/1399 | تاریخ پذیرش: 21/12/1399در تفسیر عبارت «هَذَا رَبِّی» در آیات 76 تا 79 سورۀ انعام، اغلب مفسران حمل آن بر معنای ظاهری آیه را مجاز ندانسته و حضرت ابراهیم(ع) را به عنوان پیامبر الهی، منزه از آن میدانند که غیر خدا را پرستیده باشد. اما برخی مفسران، بیان این کلمات را به همان معنای ظاهر از حضرت دانسته، ولی آن را به دوران طفولیت ارجاع میدهند و در نتیجه ایشان را منزه از شرک میدانند. مفسران مخالف این نظر، تفاسیر متعددی در توضیح این آیات آوردهاند که در هشت دسته قابل بررسی است: دستۀ اول، این آیات را به نوعی محاجه از طرف حضرت ابراهیم(ع) برای هدایت قومشان میدانند؛ دستۀ دوم حضرت ابراهیم(ع) را در ابتدای بلوغ و در حال استدلال برای یافتن خدایش میدانند؛ و دستههای سوم تا هشتم نیز به ذکر دلایلی دیگر پرداختهاند. اختلاف آراء مفسران و حتی مفسران معاصر، ضرورت این بررسی را نشان میدهد. این پژوهش ابتدا به استخراج و دستهبندی آراء موجود درباره این آیه پرداخته، سپس با ارزیابی دلایل هر رأی و بررسی ارتباط آیات، نشان میدهد رأی دستۀ اول به حقیقت نزدیکتر است و قابلیت دفاع بیشتری دارد. در این مقاله همچنین به تأثیر بررسی ارتباط آیات در تشخیص رأی صحیح در تفسیر تطبیقی، توجه شده است. © برومند، م.ح؛ جودوی، الف؛ شهبازی، س. (1400).بررسی تطبیقی آراء مفسران در تفسیر «هَذَا رَبِّی» در آیات 76 تا 79 سورۀ انعام با تکیه بر ارتباط آیات، دوفصلنامۀ پژوهشهای تفسیر تطبیقی. 7 (13)، 293-267. Doi: 10.22091/PTT.2021.5306.1736
سورۀ انعام
«قَالَ هَذَا رَبِّی» (انعام:76)
حضرت ابراهیم(ع)
آیات مشکله قرآن
توحید
عصمت انبیا
2021
06
22
267
293
https://ptt.qom.ac.ir/article_1823_7b1e3785a175996e2a30ec535e4f22ef.pdf
پژوهش های تفسیر تطبیقی
2476-4191
2476-4191
1400
7
1
تحلیل تطبیقی عملکرد تفسیری فخر رازی و آلوسی در مساله جسمانگاری خداوند
محمد
بزرگزاده
ابراهیم
نوری
حسین
خاکپور
تاریخ دریافت: 01/07/1399 | تاریخ پذیرش: 26/11/1399مقایسۀ کلی یا جزئی بین دو تفسیر، در زمرۀ نقدهای پژوهشی قرآنی عصر حاضر بهشمار میآید. با عنایت به این که تفسیر روحالمعانی اثر آلوسی، مفسر معروف قرن سیزدهم را نسخۀ دوم تفسیر کبیر فخر رازی، متکلم بنام قرن ششم پنداشتهاند، پژوهش حاضر تلاش کرده است تا با رویکردی توصیفی-تحلیلی، مسالۀ جسمانگاری خداوند را از دیدگاه رازی و آلوسی مقایسه کند. این پژوهش، چنین نتیجه گرفته است که هردو مفسر، خداوند را از جسمیت منزه میدانند، با این تفاوت که رازی بر محال بودن آن تصریح کرده و برای اثبات دیدگاه خود، دلایل عقلی آورده است، ولی آلوسی منزه دانستن خداوند از تجسیم را به این دلیل پذیرفته که روش بسیاری از علمای برجستۀ اسلام است و به محال بودن آن هیچگونه تصریح و یا اشارهای ندارد. همچنین رازی در موردِ آیات موهم تجسیم، بهگونهای بحث کرده که نشاندهندۀ برتری تأویل به سبک معتزله است، اما آلوسی مواردی را که در آیات به خداوند نسبت داده شدهاند، میپذیرد ولی تعیین مراد از آن را به خداوند تفویض میکند؛ هرچند در مواردی نیز گرایش به تأویل دارد. همچنین باید اشاره کرد که آلوسی در پارهای موارد نیز دیدگاه مورد پسند رازی را نقد کرده است. © بزرگزاده، م؛ خاکپور، ح؛ نوری. الف. (1400).تحلیل تطبیقی عملکرد تفسیری فخر رازی و آلوسی در مساله جسمانگاری خداوند، دوفصلنامۀ پژوهشهای تفسیر تطبیقی. 7 (13)، 319-295. Doi: 10.22091/PTT.2021.5686.1785
کلیدواژگان: جسمانگاری خداوند
فخررازی
آلوسی
تفسیر تطبیقی
تأویل متن
تفویض فهم
2021
06
22
295
319
https://ptt.qom.ac.ir/article_1839_e48f5b874bfc662ea8cecbad736d2d24.pdf
پژوهش های تفسیر تطبیقی
2476-4191
2476-4191
1400
7
1
بررسی و نقد دیدگاه مفسران درباره آیه 120 سورۀ انعام (تحلیلی از ظاهر و باطن اثم)
رضا
مهدیان فر
سیدمحمود
طیب حسینی
تاریخ دریافت: 14/09/1399 | تاریخ پذیرش: 31/01/1400 قرآن با تعابیر گوناگونی از گناه یاد کرده که واژه «اثم»، یکی از پرکاربردترین تعابیر است. در آیه 120 سورۀ انعام، از دو قسم ظاهر و باطن «اثم» در عبارت *وَ ذَرُوا ظَاهِرَ الْإِثْمِ وَ بَاطِنَهُ* یاد شده است. مفسران در تفسیر آیۀ شریفه کمتر به این معنا توجه داشته و از مفهوم آیه دور شدهاند؛ زیرا بیشتر مفسران، آن را به دو قسم گناهان ظاهری و گناهان باطنی معنا کردهاند. تحقیق حاضر، مفهوم ظاهر و باطن گناه را بررسی میکند که غالبا از آن غفلت شده؛ حال آن که روشن شدن مفهوم ظاهر و باطن گناه در رسیدن به مقصود آیه بسیار ضروری است. برای این منظور، به روش توصیفی-تحلیلی با مراجعه به تفاسیر، آراء مفسران در تفسیر ظاهر و باطن اثم با استناد به شواهد درونمتنی و برونمتنی آیه، از منابع تفسیری، ادبی، اخلاقی و عرفانی، مفهوم ظاهر و باطن اثم بررسی و نقد شده است. نتیجۀ حاصل از این تحقیق آن است که مقصود از ظاهر گناه، صورت آشکار آن است که با اعضا و جوارح انجام میشود و چهرۀ باطن آن، اندیشۀ معصیت در دل و جان است که در ضمیر انسان رسوخ دارد. در نتیجه، آیۀ شریفهبه دو چهره از یک گناه توجه دارد نه به تقسیم گناه، به گناهان ظاهری و باطنی که در غالب تفاسیر دیده میشود.© مهدیانفر، ر؛ طیب حسینی، س.م. (1400).بررسی و نقد دیدگاه مفسران درباره آیه 120 سورۀ انعام (تحلیلی از ظاهر و باطن اثم)، دوفصلنامۀ پژوهشهای تفسیر تطبیقی. 7 (13)، 348-321. Doi: 10.22091/PTT.2021.5662.1778
اثم
گناه
ظاهرگناه
باطن گناه
آیه 120 انعام.
2021
06
22
321
348
https://ptt.qom.ac.ir/article_1829_7d8aee0ee2c64a9a5b44321a5921f0f6.pdf