علی حسن بگی
چکیده
«جمله معترضه» یا «میان جمله» یکی از جمله هایی است که محلّی از اِعراب ندارد. این جمله به دلیل جایگاهی که در محاورات، دارد همواره مفسران در تفسیر آیات قرآن به آن توجه کرده اند، به طوری که گاه تفسیر آیه یا آیاتی که معترضه تلقی می شده؛ این تلقی بر تفسیر مفسران تأثیر گذار بوده است. یکی از مشهورترین و مهم ترین رویکرد ها در تفسیر ...
بیشتر
«جمله معترضه» یا «میان جمله» یکی از جمله هایی است که محلّی از اِعراب ندارد. این جمله به دلیل جایگاهی که در محاورات، دارد همواره مفسران در تفسیر آیات قرآن به آن توجه کرده اند، به طوری که گاه تفسیر آیه یا آیاتی که معترضه تلقی می شده؛ این تلقی بر تفسیر مفسران تأثیر گذار بوده است. یکی از مشهورترین و مهم ترین رویکرد ها در تفسیر آیات« 16-19» سوره «قیامت» ، معترضه تلقی کردن آن هاست. از سوی دیگر، برداشت ناصحیح از این جمله، تأثیر قابل توجهی بر فهم و تفسیر آیات قرآن داشته است. این نوشتار در صدد باز خوانی جمله معترضه و ارائه تطبیقی سه رویکرد در خصوص آیات چهار گانه سوره قیامت با محوریت جمله معترضه است. با کوششی که انجام شد، روشن گردید که آیات چهارگانه مذکور، معترضه نیستند. همچنین این آیات با آیات قبل ارتباط مفهومی نداشته، بلکه شرایط خارج از سخن، مقتضای نزول آن ها بوده است.
مریم سادات سجادی؛ دکتر سید رضا مؤدب
چکیده
قبله یکی از مهمترین نمادها در اسلام و نشانه هویت اسلامی است؛ انتخاب بیت المقدس به عنوان قبله نخستین و سپس تغییر آن به سمت کعبه ؛بازتاب بسیاری درعصر ظهور اسلام در بین یهودیان، داشته است. شماری از یهودیان معاصر پیامبر)صلّى اللّه علیه وآله( به دلیل آن که بیت المقدس درآغاز ظهور اسلام ، قبله مشترک بین مسلمانان با یهود بوده و برای فرار از ...
بیشتر
قبله یکی از مهمترین نمادها در اسلام و نشانه هویت اسلامی است؛ انتخاب بیت المقدس به عنوان قبله نخستین و سپس تغییر آن به سمت کعبه ؛بازتاب بسیاری درعصر ظهور اسلام در بین یهودیان، داشته است. شماری از یهودیان معاصر پیامبر)صلّى اللّه علیه وآله( به دلیل آن که بیت المقدس درآغاز ظهور اسلام ، قبله مشترک بین مسلمانان با یهود بوده و برای فرار از اعتراف به وحیانی بودن آیین اسلام، شبهه اقتباس قبله نخست مسلمانان را از یهود، مطرح نمودند و آن را دلیل حقانیت خود دانسته اند . در این مقاله به بیان برخی شبهات یهودیان پیرامون قبله چه قبل از تغییر و چه بعد ازتغییر ، در نگاه مفسران فریقین پرداخته شده و با بهره گیری از مستندات قرآنی ، نادرستی دیدگاه یهودیان درباره مسئله اقتباس قبله ، تبیین گردیده و بیان شده که دلایل گزینش بیت المقدس درآغاز ظهور اسلام به عنوان قبله مسلمانان ، حکیمانه بوده ؛ زیرا بیت المقدس سرزمین مبارک ومقدس بوده و در آن هنگام ، کعبه محل عبادت بت پرستان گردیده بود ولی با گسترش اسلام ، مکه از شرائط متفاوتی برخوردار شد و قبله به سوی کعبه به عنوان نخستین پرستشگاه و محل امن و عبادت همیشگی بندگان الهی ، تغییر یافت .
سعید توسلی خواه؛ محمد ابراهیم ایزدخواه
چکیده
چکیدهآیه شریفه 159 سوره نساء با به کار بردن ضمایر می فرماید:و هیچ کس از اهل کتاب نیست مگر این که به عیسی پیش از آن که بمیرد ایمان می آورد و او روز قیامت بر آنان گواهی می دهد . در تفسیر و تعیین مصداق مرجع ضمایر، اختلافاتی بین مفسرین شیعه و سنی وجود دارد. اساس این اختلاف، به تفسیر ضمیر هاء در «موته» برمی گردد. تعدادی از مفسرین اهل سنت مرجع ضمیر ...
بیشتر
چکیدهآیه شریفه 159 سوره نساء با به کار بردن ضمایر می فرماید:و هیچ کس از اهل کتاب نیست مگر این که به عیسی پیش از آن که بمیرد ایمان می آورد و او روز قیامت بر آنان گواهی می دهد . در تفسیر و تعیین مصداق مرجع ضمایر، اختلافاتی بین مفسرین شیعه و سنی وجود دارد. اساس این اختلاف، به تفسیر ضمیر هاء در «موته» برمی گردد. تعدادی از مفسرین اهل سنت مرجع ضمیر را اهل کتاب دانسته و معتقد شدهاندکه یکایک اهل کتاب قبل از مرگ خود به حضرت عیسی (ع) ایمان می آورند. در حالی که مفسرین شیعه مرجع ضمیر را حضرت عیسی(ع) می دانند و معتقدند این آیه شریفه اشاره به بازگشت ایشان در دوران ظهور حضرت مهدی(ع) و روشن شدن حقایق و در نتیجه ایمان اهل کتاب دارد. در این مقاله با نقد و بررسی ادله و شواهد هر دو گروه به این نتیجه گیری می رسیم مرجع ضمیر "هاء" حضرت عیسی (ع) بوده و منظور از ایمان آوردن اهل کتاب قبل از مرگ حضرت عیسی (ع) مربوط به عصر ظهور حضرت مهدی(عج) است.
ابوالحسن بارانی؛ محمد علی اخویان؛ محسن ایزدی
چکیده
از آنجا که رابطه‌ی ابتلا با عدالت الهی از جمله چالش‌های فکری اندیشنمدان اسلامی می باشد پژوهش حاضر در مقام پاسخ به این پرسش است که چگونه سنت ابتلا با عدالت خدا سازگار است،به مقایسه دیدگاه‌های قرآنی سه اندیشمند امامیه،معتزله و اشاعره دراین‌باره پرداخته تا از تدقیق در نظریات آنها، رهیافتی جامع‌تر پیدا کند و ضمنا نقاط قوت و ضعف دیدگاه‌ها ...
بیشتر
از آنجا که رابطه‌ی ابتلا با عدالت الهی از جمله چالش‌های فکری اندیشنمدان اسلامی می باشد پژوهش حاضر در مقام پاسخ به این پرسش است که چگونه سنت ابتلا با عدالت خدا سازگار است،به مقایسه دیدگاه‌های قرآنی سه اندیشمند امامیه،معتزله و اشاعره دراین‌باره پرداخته تا از تدقیق در نظریات آنها، رهیافتی جامع‌تر پیدا کند و ضمنا نقاط قوت و ضعف دیدگاه‌ها معلوم گردد.مقاله حاضر با شیوه توصیف و تحلیل، ابتدا دیدگاه‌های قرآنی عبدالجبار ، غزالی و فیض کاشانی را پیرامون ملاک های ابتلا به دست آورده و به این نتیجه رسیده است که در بسیاری از ملاک ها همسو هستند. و در ادامه با توجه به جهت گیریهای متفاوت نسبت به عدالت الهی، در مقام مقایسه آرای سه اندیشمند این نکته به دست آمد که اولا؛ بین سنت ابتلا با عدالت الهی با جهتگیری معتزله و اشاعره، همخوانی نیست و ثانیا؛ اگر چه انسانها از سوی خداوند به امور مختلف مبتلا میشوند،در عین حال آنها با اختیار خویش اعمالی مرتکب شده و جزایی مطابق اعمال نصیبشان می‌شود که این عین عدالت است.در واقع این گونه مقرر شده که آنچه مطابق طبیعت بالقوه انسانی است، با ابتلا بالفعل می شود و این همان عدل الهی است.
سیده وحیده رحیمی؛ سمیه کتابی
چکیده
اخلاق بندگی از زیربنایی ترین مباحث قرآن است. با یک نظام مند، فهم و تحلیل روابط آموزه‌های اخلاقی قرآن عمیق تر انجام می‌شود. کلیدی ترین ارزش در آموزه‌های اخلاق بندگی، تقوا است.در این نوشتار به منظور کشف وتبیین جایگاه تقوا در نظام اخلاق بندگی قرآن- با روش توصیفی، تحلیلی- ابتدا نظام اخلاق بندگی در قرآن به صورت ساختاری مخروطی شکل شامل ...
بیشتر
اخلاق بندگی از زیربنایی ترین مباحث قرآن است. با یک نظام مند، فهم و تحلیل روابط آموزه‌های اخلاقی قرآن عمیق تر انجام می‌شود. کلیدی ترین ارزش در آموزه‌های اخلاق بندگی، تقوا است.در این نوشتار به منظور کشف وتبیین جایگاه تقوا در نظام اخلاق بندگی قرآن- با روش توصیفی، تحلیلی- ابتدا نظام اخلاق بندگی در قرآن به صورت ساختاری مخروطی شکل شامل مبانی و اصول، اهداف مطرح سپس رابطه تقوا و اجزاء این نظام با تاکید بر تفاسیر فریقین تبیین میگردد. نتیجه تطبیق این تفاسیر همچون کشاف زمخشری ، فی ظلال القرآن سید قطب ، مفاتیح الغیب فخر رازی ، فتح القدیر شوکانی و المنار محمد رشید رضا در حد بسیار زیاد مشابهت دارد.تقوا لازمه مبانی اعم از معرفت شناسی، خداشناسی، انسان شناسی، جهان شناسی، ارزش شناسی و از عوامل مهم در ایجاد، حفظ، ارتقاء اصول بینشی، گرایشی و رفتاری است.استمرار و ارتقاء تقوا برای رسیدن به اهداف مقدمه ای، میانی، غایی ضروری است.طبق تصریح آیات، عبادت خدا هدف مقدماتی، تقوا، هدف میانی، قرب الهی، هدف غایی محسوب می شود.