دانشگاه قم
پژوهش های تفسیر تطبیقی
2476-4191
2476-4205
3
2
2017
09
23
بررسی تطبیقی و تحلیلی آراء تفسیری معرفت و ابن عاشور ذیل آیه امامت
7
22
FA
سید رضا
مودب
0009-0009-7793-3240
استاد گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه قم-
moadab_r113@yahoo.com
کاظم
رحمان ستایش
0000-0000-0000-0000
استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه قم
kr.setayesh@gmail.com
نگین
علیزاده
0000-0002-6759-9957
دانشجوی دکتری تفسیر تطبیقی دانشگاه قم
alizadehnegin@yahoo.com
10.22091/ptt.2018.2682.1269
تحقیق حاضر در مقایسه و تحلیل آراء تفسیری آیت الله معرفت و ابن عاشور، ذیل آیۀ امامت (بقره/124)، است. «امام» در نظر معرفت، پیشوای معصوم و واجب الاطاعه در امور دینی و دنیوی و والاتر از رسول و نبی است؛ ولی در نظر ابنعاشور، رسول و مجاز به انجام ارتکاب گناهان صغیره است. به نظر می رسد، حضرت ابراهیم(ع) قبل از ابتلائاتش رسول بودهاست و مقام امامت ایشان، جدای از مقام رسالت اوست؛ زیرا «رسول» طبق روایات کسی است که ملائکه در بیداری بر وی نازل می شوند و با او سخن می گویند و لذا نزول ملائکه بر ابراهیم(ع) و بشارت به فرزنددار شدنش در بیداری نشانۀ رسالت او قبل از ابتلائاتش است؛ علاوه بر آن حمل واژۀ "«مام» بر معنای رسول، خلاف ظاهر آیه و بدون قرائن معتبر عقلی و نقلی است و تفسیر به رأی به شمار میآید. اطلاق واژه «الظالمین» را نمیتوان بدون قرینه معتبر به گناهان کبیره و شرک محدود نمود و گناهان صغیره را از آن خارج کرد؛ بر این اساس، مراد آیه، عصمت از هرگونه ظلم و گناه است. از نظر عقلی نیز اعتقاد به جواز انجام گناهان صغیره برای امام یا رسول موجب سلب اعتماد مردم از آنان و نقض غرض بعثت رسل است.
آیه 124 بقره,امامت,عصمت,ظالمین,آیت معرفت,ابن عاشور
https://ptt.qom.ac.ir/article_1096.html
https://ptt.qom.ac.ir/article_1096_1d65d0ef181a15a6bdceb1bc0cbf5d42.pdf
دانشگاه قم
پژوهش های تفسیر تطبیقی
2476-4191
2476-4205
3
2
2017
09
23
بررسی تطبیقی معناشناسی اولی الامر در آیات 59 و 83 سوره نساء از دیدگاه فریقین
23
50
FA
فتح الله
نجار زادگان
0000-0002-3603-4582
استاد گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران / پردیس فارابی
najarzadegan@ut.ac.ir
روح الله
شهیدی
استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران ـ پردیس فارابی
shahidi@ut.ac.ir
سیده راضیه
توسل
. دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران - پردیس فاربی
rtavassol.110@gmail.com
10.22091/ptt.2018.1741.1122
واژۀ «اولی الامر» تنها در دو آیۀ 59 و 83 سورۀ نساء به کار رفته و از نظر اصطلاحشناسی مورد نزاع فریقین است. بسیاری از بزرگان شیعه مصداق این تعبیر را در آیۀ 59 تنها بر معصومین(ع) حمل کردهاند و با تکیه بر سیاق و روایاتی متعدد عصمت «اولیالامر» را ضروری پنداشتهاند. تعیین مصداق این اصطلاح در آیۀ 83، شیعیان را به دو دسته تقسیم کرده است: گروهی با ادلۀ درون متنی و استناد به روایات، لزوم عصمت را استنباط کرده و اهل بیت(ع) را مصداق متعیّن دانستهاند و برخی دیگر با برداشتی متفاوت از سیاق، به چنین انحصاری قائل نبوده و با ذکر روایاتی بر جواز اشتمال این تعبیر بر دیگران حکم راندهاند که به نظر میرسد به صواب نزدیکتر است. اکثر محققان اهلسنت نیز ضمن مخالفت با دیدگاه شیعه در هر دو آیه، با دلایلی ناتمام مصادیق متعددی چون حاکمان بر حق، عالمان، فقیهان و اهل حل و عقد را برای اولیالامر برشمردهاند که با کاستیهایی رو به روست.<em> </em><br /> <br /> <br />
اولیالامر,فریقین,مصداق اتم,مصداق متعیّن,سوره نساء
https://ptt.qom.ac.ir/article_1091.html
https://ptt.qom.ac.ir/article_1091_f506c28c8168f1f8db0a4ed520969ff3.pdf
دانشگاه قم
پژوهش های تفسیر تطبیقی
2476-4191
2476-4205
3
2
2017
09
23
بررسی تطبیقی مسأله رؤیت و ادراک بصری خداوند در تفسیر تبیان شیخ طوسی و تفسیر ماتریدی
49
69
FA
غلامحسین
اعرابی
0009-0009-9686-3946
دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث / دانشگاه قم
golamhosein.arabi@gmail.com
سعید
زعفرانی زاده
دانشجوی دکتری تفسیر تطبیقی- دانشگاه قم
saeedz1358@yahoo.com
10.22091/ptt.2018.2670.1264
در چند آیۀ قرآن کریم از رؤیت خداوند و نیز از نظر کردن در قیامت به خدا سخن به میان آمده است. مجسِّمه و مشبِّهه خداوند را همچون آدمیان دارای جسم و اعضا و جوارح میپنداشتند و تعابیری نظیر «وجه الله» و «ید الله» را که در برخی آیات قرآن دربارۀ خدا به کار رفته است، به معنای ظاهری آنها حمل می کردند. در مقابل، معتزله و امامیه بر آن بودند که ذات باری نه جسم و جهت دارد و نه دیده میشود. در این مقاله، رؤیت الهی با روش تطبیقی دیدگاه دو مفسر و متکلم یعنی شیخ طوسی (ت460ق) صاحب تفسیر التیبان و ابومنصور ماتریدی (ت333ق) بنیادگذار فرقۀ ماتریدیه و مؤلف «تأویلات اهل السنة» بررسی شده است. شیخ طوسی همچون دیگر علمای شیعه و به تبعیت از احادیث و ارشادات ائمه معصومین(ع) رؤیت خداوند را چه در دنیا و چه در آخرت نپذیرفته و آن را منافی با توحید دانسته و استدلالهایی نیز برای آن آورده است. در مقابل، ماتریدی اگرچه در مباحث توحیدی تنزیهگراست، اما در زمینۀ رؤیت الهی به ظاهر برخی آیات و روایات تمسک کرده و رؤیت خداوند در قیامت را پذیرفته و معتقد است که مؤمنان، خدا را در قیامت رؤیت خواهند کرد. البته به نظر او،کیفیت این رؤیت مشخص نیست و اصطلاحاً این رؤیت بلا کیف است. آنچه ماتریدی نفی کرده، ادراک خداوند و احاطه بر اوست و نه رؤیت الهی.<br />
رؤیت الهی,صفات خبری,شیخ طوسی,تفسیر تبیان,ابومنصور ماتریدی,تأویلات اهل السنة
https://ptt.qom.ac.ir/article_1095.html
https://ptt.qom.ac.ir/article_1095_db40cf29260450d9477b0280d18134aa.pdf
دانشگاه قم
پژوهش های تفسیر تطبیقی
2476-4191
2476-4205
3
2
2017
09
23
بررسی دیدگاهها دربارۀ کیستی خلیفه و مستخلفعنه در عبارت «إِنِّی جَاعِلٌ فِی الأرْضِ خَلِیفَةً»
73
92
FA
عسگر
دیرباز
دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه قم
a.dirbaz5597@gmail.com
حسین
مطلبی کربکندی
دانشجوی دکتری کلام اسلامی، دانشگاه قم
h.motallebi@gmail.com
10.22091/ptt.2018.2721.1281
عبارت «إِنِّی جَاعِلٌ فِی الأرْضِ خَلِیفَةً» از آیۀ 30 سوره بقره از عبارات پرکاربرد و چالشی در تاریخ علوم اسلامی به شمار میرود. دیدگاههای مختلفی دربارۀ کیستی خلیفه و مستخلفعنه از سوی مفسرین، متکلمین، عرفا و فلاسفه طرح شده است. در این پژوهش تلاش میشود، ضمن تحلیل و بررسی این دیدگاهها، نظریه صحیح بازشناخته شود. به این منظور، پس از بررسی کلی چیستی خلیفه و مستخلفعنه، نخست احصاء جامعی از نظریات مختلف مطرحشده، صورت گرفته، سپس میان این دیدگاهها بر مبنای تحلیل متن آیۀ موردبحث و روایات مربوط داوری شده است. ابتدا مستخلفعنه بررسی شده و از تحلیل خود آیه و روایات مربوط چنین نتیجه گرفته شده است که مستخلفعنه در این آیه، خداوند متعال است. سپس، با توجه به نتیجۀ مذکور، احتمالات ممکن بررسی شده و نشان دادهشده است که تنها حالت مقبول این است که خلیفۀ خدا، مصادیق ویژه ای داشته باشد و منصوب خداوند متعال باشند.<br />
خلیفه,مستخلفعنه,خداوند,انسان,ملائکه.
https://ptt.qom.ac.ir/article_1099.html
https://ptt.qom.ac.ir/article_1099_55c1adce97d81d1956e874d471906631.pdf
دانشگاه قم
پژوهش های تفسیر تطبیقی
2476-4191
2476-4205
3
2
2017
09
23
بررسی تطبیقی دیدگاه آیت الله معرفت و آلوسی دربارۀ آیات مشیت و اراده الهی
91
111
FA
عزت الله
مولایی نیا
0009-0002-3629-6320
دانشیار علوم قرآن و حدیث دانشگاه قم
molaeiniya@gmail.com
نرگس
قاسمی
دانشجو دکترا رشته علوم قرآن و حدیث دانشگاه قم
narges.ghasemi64@gmail.com
10.22091/ptt.2018.2691.1282
آیات مشتمل بر اراده و مشیت الهی به سبب تفاوت ظاهری، دست مایۀ اختلافات کلامی شده است. مفسران اشعری این آیات را اثباتگر جبر دانسته اند. در مقابل، مفسران امامیه گستردگی اراده و مشیت الهی را نافی اختیار نمیدانند. آیت الله معرفت نیز در آثار خویش به بررسی این آیات پرداخته است. ایشان واژه «مشیت» را در قرآن اصطلاحی خاص و برخاسته از حکمت دانسته و بر مبنای همین دیدگاه بسیاری از آیات مشیت و اراده الهی را تفسیر نموده است. آلوسی، مفسر اشعری مسلک، نیز در بسیاری از آیات مربوط به مشیت از حکمت الهی و اختیار انسان سخن گفته است. این مقاله، جستاری تطبیقی میان دیدگاه ایشان با توجه به آثارشان و دیدگاه آلوسی برای دستیابی به نقاط تطابق و تفارق نگرش و رویکرد این دو مفسر پیرامون این آیات است و در ابعاد زبان شناسی، کلامی و روش تفسیری به تطبیق آراء تفسیری دو مفسر و نقد دیدگاههای آلوسی پرداخته است.
اراده و مشیت الهی,هدایت و ضلالت,آیت الله معرفت,آلوسی,حکمت الهی,تفسیر روح المعانی
https://ptt.qom.ac.ir/article_1097.html
https://ptt.qom.ac.ir/article_1097_4e9fc8ebf28ceef1f88aa12064319acc.pdf
دانشگاه قم
پژوهش های تفسیر تطبیقی
2476-4191
2476-4205
3
2
2017
09
23
بررسی رویکرد مستشرقان به منابع حدیثی شیعه بر اساس تفاسیر فریقین
111
138
FA
مرتضی
مداحی
استادیارعضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب
mor.maddahi@gmail.com
مصطفی
جعفرطیاری
همکار مؤسسة الحکمة وابسته به جامعة المصطفی العالمیة-
mjd38@chmail.ir
10.22091/ptt.2018.2596.1244
شیعهشناسی و حدیث شیعه در سالهای اخیر موضوع مطالعۀ برخی از مستشرقان بوده است. بررسی سیر حدیثپژوهی شیعی مستشرقان نشان میدهد، آنان به لحاظ روش و بینش و نیز ابعاد مختلف مباحثی حدیثی دارای رویکردهای مختلفی هستند. این رویکردها نگرش آنها را به ابعاد مختلف مباحث حدیث شیعه نشان میدهد. بخشی از مطالعات مستشرقان راجع به منابع حدیثی شیعه بوده است که در بررسی آنها به رویکردهای مختلفی برمیخوریم؛ از جمله رویکرد انتشاری و تصحیح کتب حدیثی شیعه، منبعشناسی توصیفی، رویکرد روششناختی مجامع حدیثی و رویکرد مطالعات تطبیقی. در این مقاله با بررسی انبوهی از مقالات مستشرقان دربارۀ حدیث شیعه آثاری که دربارۀ منابع حدیثی شیعه هستند، بررسی شده و رویکردهای آنان بازشناسی شده و برخی از دیدگاههای آنان نیز مورد نقد واقع شده است. روش مطالعه در این مقاله توصیفی تحلیلی است.
مستشرقان,حدیث شیعه,شیعه شناسی,خاورشناسی و حدیث,مطالعات تطبیقی
https://ptt.qom.ac.ir/article_1093.html
https://ptt.qom.ac.ir/article_1093_30ffe80dd44b5874798f56f702bdd237.pdf
دانشگاه قم
پژوهش های تفسیر تطبیقی
2476-4191
2476-4205
3
2
2017
09
23
بررسی تطبیقی منابع و روشها و گرایشهای تفسیر زید بن علی(ع) و عبد الرحمان بن زید
139
160
FA
فاطمه
دست رنج
0000-0001-8663-7114
استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه اراک
f-dastranj@araku.ac.ir
10.22091/ptt.2018.2634.1253
قرن دوم در تفسیرنگاری، از جایگاه ممتازی برخوردار است. تفسیر«زید بن علی(ع)» و «عبدالرحمان بن زید بن اسلم» از تفاسیر مهم قرن دوم و از جملۀ «تفاسیر جامع» تلقّی میشوند. بررسی تطبیقی این تفاسیر با روش تحلیلی و توصیفی، نشان میدهد، علی رغم آن که مفسران مذکور در روشها و رویکردهای تفسیری دارای اشتراکاتی هستند، اما در استفاده از روایات، دیدگاههای عقلی، نحوۀ ارجاع به آیات و اتّخاذ اصول تفسیری هر یک شیوهای خاص دارند. تفسیر زید بن علی (ع) روش و رویکرد ادبی دارد و از کاربردهای مختلف ادبی، گسترده بهره برده است. به کارگیری روش تفسیری قرآن به قرآن از ویژگیهای اختصاصی تفسیر عبدالرحمان بن زید است. وی به تفسیر آیات الاحکام اهتمام ویژهای داشته است.<br /> <br />
تفسیر تطبیقی,زیدبن علی(ع),عبدالرحمان بن زید,روش,گرایش
https://ptt.qom.ac.ir/article_1094.html
https://ptt.qom.ac.ir/article_1094_57d2ffb3d88e8fbef5f2503081d864e5.pdf
دانشگاه قم
پژوهش های تفسیر تطبیقی
2476-4191
2476-4205
3
2
2017
09
23
جایگاه روایات تفسیری اهل بیت(ع) در زادالمسیر
161
184
FA
سیده وحیده
رحیمی
استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه قم
svrahimi@yahoo.com
کبری
باقری
دانشجوی کارشناسی ارشد رشته علوم قرآن و حدیث دانشگاه قم
k.bagheri1011@yahoo.com
10.22091/ptt.2018.2626.1260
روایات اهل بیت(ع) از ابتدای تدوین منابع تفسیری مورد توجه مفسران اعم از شیعه و اهل سنت بوده است. مفسران اهل سنت، عملکرد متفاوتی در مواجهۀ با روایات اهل بیت(ع) داشته اند: برخی از آنان به شکل گسترده و با روش منصفانهای به نقل و نقد روایات اهلبیت پرداخته اند؛ اما برخی دیگر علاوه بر مراجعه اندک به این روایات، در نقد آنها نیز به دور از انصاف عمل کرده اند. این پژوهش در پی نشان دادن میزان اقبال ابن جوزی، مفسر مشهور اهل سنت در قرن ششم هجری، به روایات اهل بیت(ع) و نحوۀ موضعگیری او در قبال این روایات است. نتیجه حاصله از این قرار است که روایات اهل بیت(ع) جایگاه در خور توجهی در تفسیر ابن جوزی ندارد؛ چرا که ابن جوزی علاوه بر مراجعه اندک به روایات اهلبیت(ع) به شکل غیر منصفانه به نقد آنها پرداخته است. بسیاری از روایات منتسب به امیرالمؤمنین(ع) و سایر اهل بیت(ع) که در تفسیرش آمده است، از روایات ضعیف به شمار می آید.
اهل بیت(ع),روایات تفسیری,ابن جوزی,زادالمسیر
https://ptt.qom.ac.ir/article_1127.html
https://ptt.qom.ac.ir/article_1127_e4d45fa3f5176041add539dab6be47af.pdf
دانشگاه قم
پژوهش های تفسیر تطبیقی
2476-4191
2476-4205
3
2
2017
09
23
هدایت و توفیق در دیدگاه تفسیری آیة الله معرفت و علامه طباطبایی
185
204
FA
فاطمه سادات
حسینی شیرگ
دانشجوی ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه قم
hosseinitt@chmail.ir
سیده سعیده
غروی
استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه قم
saeedehgharavi@yahoo.com
10.22091/ptt.2018.2700.1283
هدایت یکی از سنت های الهی است و آن به حسب مراتب، در تأثیر و نتیجه گوناگون است. انسان، در مسیر هدایت در سیری تکوینی و معین، مراحل و مراتبی را طی میکند و منازل کمال را پشت سر می گذارد تا به والاترین مرحلۀ تکامل خود برسد. این مراتب که در طی حرکت نوع بشر مشهود است، هر یک ملازم مقامی است که مخصوص به خود اوست و از ابتدای حرکت نوع بشر در سیر وجودیش تا آخرین نقطۀ کمال همراه اوست.<br /> توفیق، یکی دیگر از سنن الهی است که ملازم هدایت است و به اسباب و مناسباتی اطلاق میشود که خداوند به سبب آن، بندگانش را در مسیر خشنودی خویش قرار می دهد و از حرکت در جهت معاصی دور میدارد. این مقاله به مقایسه و داوری دیدگاه آیة الله معرفت با علامه طباطبایی در خصوص هدایت و توفیق و رابطۀ بین این دو سنت الهی پرداخته است.<br /> <br /> <strong> </strong>
هدایت,توفیق,آیة الله معرفت,علامه طباطبایی,التفسیر الاثری الجامع,المیزان فی تفسیر القرآن
https://ptt.qom.ac.ir/article_1189.html
https://ptt.qom.ac.ir/article_1189_7a3019cf4a11d9a9e9fc120e391e8810.pdf
دانشگاه قم
پژوهش های تفسیر تطبیقی
2476-4191
2476-4205
3
2
2017
09
23
نقد تفسیر تفهیم القرآن دربارۀ آیاتِ فضائل اهل بیت(ع) بر اساس دیدگاه مفسّران فریقین
205
226
FA
عبدالله
میراحمدی
0000-0002-2207-3417
استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه خوارزمی
mirahmadi_a@khu.ac.ir
زهرا
مدرسی راد
modaresi -zahra
دانش پژوه سطح چهار حوزه علمیه رفیعة المصطفی تهران
modaresi114@gmail.com
10.22091/ptt.2018.2165.1180
ابوالاعلی مودودی از برجستهترین مفسّران معاصر و تأثیرگذار شبه قاره هند است. «تفهیم القرآن»، مهمترین اثر این اندیشمند اصلاحگرا و مبارز، تفسیری عصری ـ اجتماعی به شمار میآید که به زبانهای مختلفی ترجمه شده است. جایگاه این تفسیر و اندیشه تقریبگرایانه صاحب آن، اهمیت بررسی دیدگاههای تفسیری مودودی را بهویژه دربارۀ آیات فضائل اهل بیت(ع) بیشتر میکند. پژوهش حاضر به شیوۀ توصیف و تحلیل محتوا، به بررسی این دیدگاهها و اختلاف آنها با دیدگاه دیگر مفسران شیعه و اهل سنت میپردازد. یافتههای پژوهش نشان میدهد با وجود اندیشۀ تقریبگرایانه مودودی، برخورد وی با آیات فضائل چند گونه است که همگی ناشی از تعصبهای مذهبی اوست. سکوت در برابر برخی آیات مشهور مورد پذیرش فریقین، تفسیر خلاف دیدگاه مشهور و توجیه تکلفآمیز برخی دیگر از آیات فضائل مهمترین شیوههای مودودی برای گذر از تفسیر این آیات است. این برخوردها نشان میدهد، اگر چه مودودی برخی از دیدگاههای جزمی سلفی را نقد و رد کرده است، اما در تعامل با آیات فضائل اهل بیت (ع)، همان مسیر سلفیه را میپیماید.
مودودی,تفهیم القرآن,آیات فضائل,نقد دیدگاههای مودودی
https://ptt.qom.ac.ir/article_1092.html
https://ptt.qom.ac.ir/article_1092_48be0a9ec7e9aa7e494f7301e46cdda8.pdf
دانشگاه قم
پژوهش های تفسیر تطبیقی
2476-4191
2476-4205
3
2
2017
09
23
مطالعه تطبیقی پوشش کنیز در فقه و تفسیر شیعه و سنی
227
253
FA
شادی
نفیسی
0009-0009-4339-8091
استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران
shadinafisi@ut.ac.ir
زهرا
جهانبازی
دانشجوی دکتری شیعه شناسی دانشگاه ادیان و مذاهب
z.jahanbazi72@gmail.com
مرضیه
رئیسی
دانشجوی کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران
marzieh.raisi90@yahoo.com
10.22091/ptt.2018.1717.1119
<br /> در اسلام عفاف جنسی برای تمام زنان اعم از آزاد و بنده واجب دانسته شده است؛ اما از آیۀ 59 سورۀ احزاب، تفسیرهای مختلفی راجع به پوشش کنیز از سوی مفسران دو مذهب ارائه شده است. یکی از این تفسیرها نهی از پوشش کنیز و امر به پوشش زنان آزاد جهت تمایز از کنیزان است. اگرچه اکثریتِ اهلسنت قائل به این نظر بودهاند، اما به دلیل تعارض آن با آموزههای قرآنی در خصوص نهی از اجبار به زنا، عمومیت خطاب در آیات حجاب و عمومیت قبح زنا، همچنین اضطراب در متن سبب نزولها و تعارض سبب نزول با حکمتهای حجاب، این فهم با نقد مواجه شده است. همچنین اجرای این حکم در جامعه سبب بروز مفاسد اجتماعی در زمان خلیفه دوم و تضعیف وجوب حجاب در زمان حاضر از سوی برخی منتقدانِ آن شده است. به علاوه در شیعه نیز مستندات قرآنی و روایی ظاهراً دلالت بر نهی، اباحه و حتی وجوب پوشش کنیز میکند که پس از تحلیلهای قرآنی، روایی و عقلی به عمل آمده، فرضیۀ تمایز پوشش کنیز و آزاد مردود دانسته میشود و روایات شیعی مربوط به حالت نماز کنیز و در شرایط تقیهای به شمار میآید.<br /> <strong> </strong><br /> <strong>کلیدواژگان:</strong> عفاف جنسی، حجاب، پوشش کنیز، پوشش نماز، ضرب کنیز.<br /> <strong> </strong><br /> <br /> <em> </em><br />
عفاف جنسی,حجاب,پوشش کنیز,پوشش نماز,ضرب کنیز
https://ptt.qom.ac.ir/article_1090.html
https://ptt.qom.ac.ir/article_1090_9b7b3dee6e8a5f251b448c3626b8f782.pdf
دانشگاه قم
پژوهش های تفسیر تطبیقی
2476-4191
2476-4205
3
2
2017
09
23
بررسی تطبیقی «ذنب» و «استغفار» پیامبر اکرم(ص) در قرآن از نظر آیت الله معرفت و فخررازی
255
268
FA
مجتبی
نوروزی
استادیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم مشهد
mojtabanaruzi@gmail.com
امیر
علی پور
0000-0002-1025-7964
دانشجوی کارشناسی ارشد دانشکدۀ تربیت مدرس قرآن مشهد
alipour.rt@gmail.com
10.22091/ptt.2018.2714.1278
عصمت یکی از مباحث مهم کلامی است که از دیرباز مورد توجه مفسران و قرآنپژوهان بوده است. یکی از مباحث مربوط به عصمتِ پیامبرگرامی اسلام(ص)، انتساب «ذنب و استغفار» به آن حضرت است که در آیات متعددی از قرآن ملاحظه می شود. این نوشتار درصدد است تا آراء آیت الله معرفت و فخر رازی، یکی به نمایندگی مکتب تفسیری امامیه و دیگری به نمایندگی مکتب تفسیری اشاعره را مقایسه و نقد کند. بررسی ها نشان میدهد، آیت الله معرفت عصمت را برای تمام دوران زندگی پیامبر اکرم(ص) ثابت می کند و «ذنب» را گناه اجتماعی و إستغفار پیامبر(ص) را نیاز ایشان به رشد و بالندگی و بهره مندی از امدادهای الهی میداند؛ امّا فخر رازی در تحلیل خود عصمت را به دوران بعد از نبوّت و ذنب را به پیش از نبوّت مربوط می شمارد. در این نوشتار مواردی چون گناه مؤمنین، ترک عملِ اولی و گناه صغیرۀ جایز در پاسخ از وجوه محتمل بر شمرده شده است.<br />
ذنب,استغفار,عصمت,پیامبر(ص),معرفت,فخررازی
https://ptt.qom.ac.ir/article_1100.html
https://ptt.qom.ac.ir/article_1100_50dfcb8708535a7fd12b64acbd429967.pdf