TY - JOUR ID - 2201 TI - بررسی انتقادی خوانش مفسران امامیه، معتزله و اشاعره از رابطه مشیت انسان با مشیت خدا در آیه 30 سوره انسان JO - پژوهش های تفسیر تطبیقی JA - PTT LA - fa SN - 2476-4191 AU - روحی برندق, کاوس AU - آسائی, فاطمه AD - دانشیار، گروه قرآن و حدیث، دانشگاه تربیت مدرس، تهران: ایران . AD - دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشگاه تربیت مدرس، تهران: ایران Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 8 IS - 1 SP - 223 EP - 250 KW - آیه 30 سوره انسان KW - امربین‌امرین KW - جبر و اختیار KW - مشیت KW - اراده KW - تفویض DO - 10.22091/ptt.2022.6400.1896 N2 - تاریخ دریافت: 24/08/1400   |   تاریخ اصلاح: 20/01/1401   |   تاریخ پذیرش: 20/01/1401جبر و اختیار، مسأله‌ای است که از اولین سال‌های ظهور اسلام، ذهن مسلمانان را درگیر خود کرد و پیدایش نظریات مختلف کلامی را سبب شد. سه دیدگاه اساسی در این زمینه وجود دارند که طبق یکی، انسان مجبور است و بر اساس دیگری، اختیار کامل دارد. سومین نظریه که امامیه ابداع کرده، عبارت است از اثبات توأمان مشیت خداوند و مشیت انسان. طبق این دیدگاه، مشکل تعارض ظاهری مشیت انسان با مشیت خداوند حل شده، اختیار انسان در طول اختیار خداوند، اثبات می‌شود. تحقیق حاضر که با روش گردآوری کتابخانه‌ای و پردازش توصیفی- تحلیلی و انتقادی تهیه شده، در پی آن است که از طریق بررسی، تحلیل و نقد این سه دیدگاه کلامی و جلوه آن‌ها در تفاسیر موجود از آیه 30 سوره انسان (*وَ مَا تَشَاءُونَ إِلَّا أَن یشَاءَ الله*)، قول مختار درزمینه جبر و اختیار را عرضه کند و نادرستی اقوال دیگر را نمایان سازد. یافته‌های تحقیق، حاکی از آنند که مهم‌ترین انتقاد وارد بر جبریون، نادیده گرفتن حکمت الهی و اساسی‌ترین ایرادات نظریه تفویض، محدود کردن قدرت و مالکیت خداوند هستند.روحی برندق، ک؛ آسایی ، ف. (1401). بررسی انتقادی خوانش مفسران امامیه، معتزله و اشاعره از رابطه مشیت انسان با مشیت خدا در آیه 30 سوره انسان، دوفصل‌نامۀ پژوهش‌های تفسیر تطبیقی. 8 (15)، 250-223. Doi: 22091/PTT.2022.6400.1896 UR - https://ptt.qom.ac.ir/article_2201.html L1 - https://ptt.qom.ac.ir/article_2201_91ca0d889b93bad2f43426a8e50a9666.pdf ER -