TY - JOUR ID - 2403 TI - دلالت و مصداق «ولی دم» در آیه 33 سورۀ اسراء JO - پژوهش های تفسیر تطبیقی JA - PTT LA - fa SN - 2476-4191 AU - توکلی خانیکی, محمدجواد AU - مرادی, فهیمه AD - استادیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم دانشکده علوم قرآنی مشهد AD - دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه شیراز Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 8 IS - 2 SP - 101 EP - 130 KW -  امام عصر KW - امام حسین KW - منصور KW - ولی دم KW - مظلوم KW -  اسراف در قتل DO - 10.22091/ptt.2023.7304.2010 N2 - قرآن کریم حاوی آیات ناظر به امامت است؛ اما دلالت و مصادیق بعضی از این آیات، به‌روشنی مشخص نیست؛ مانند آیۀ *وَ لا تَقْتُلُوا النَّفْسَ الَّتی‏ حَرَّمَ اللَّهُ إِلاَّ بِالْحَقِّ وَ مَنْ قُتِلَ مَظْلُوماً فَقَدْ جَعَلْنا لِوَلِیهِ سُلْطاناً فَلا یسْرِفْ فِی الْقَتْلِ إِنَّهُ کانَ مَنْصُوراً* (اسراء/33). پژوهش حاضر، با بررسی منابع روایی و تفسیری فریقین و تحلیل دلالت­های آیه، درصدد تعیین دلالت و مصداق «ولی دم» است؛ نتیجه این‌که در کتب روایی شیعه، روایاتی از اهل‌بیت نقل شده که حضرت مهدی7را فرزند امام حسین7، وارث آن بزرگوار و منتقم خونشان معرفی کرده است؛ زیرا امام حسین7 نفس محترمه‌ و مصداق برجسته مظلومی هستند که خداوند وعده انتقامش را داده است. همچنین روایات فریقین، تأکید دارند که ولی‌ دم باید وارث مقتول و از نزدیکان مقتول و یا فرزندان و وابستگان نسبی و دارای اختیار برای قصاص، بخشش و یا دیه و هر تصمیم دیگری باشد. اگر وارثی برای مقتول نباشد، حاکم جامعه ولی‌ دم مقتول محسوب می‌شود. پس برفرض این‌که کسی مدعی شود در زمان ظهور وارثی نیست که ولی‌ دم امام حسین 7 باشد، طبعاً حضرت مهدی7 که تنها امام معصوم حاکم هستند، مصداق حقیقی ولی‌ دم برای امام حسین7 خواهند بود.  UR - https://ptt.qom.ac.ir/article_2403.html L1 - https://ptt.qom.ac.ir/article_2403_713aa777fe390fa745562b26163014c5.pdf ER -