The Comparison of Kashshaf Commentary with Safi and Shawahid Al-Tanzil Commentaries in Terms Of Infallible Imams' Status

Document Type : Academicm and Research

Authors

1 Assistant Professor of Quran and Hadith Sciences Department, Arak University

2 Ph.D. student of Quranic sciences and Hadith, Theology, Arak University

Abstract

Most Shia Commentators such as Feiz Kashani and several Sunni commentators such as Zamakhshari and Haskani have long tried to match some Quranic verses with Holy Prophet's household in their commentaries, based on the traditions related to their occasions of revelation. The present paper seeks to reanalyze such matching in their commentaries. The findings indicate although Zamakhshari have explained the occasions of revelation in details, he has referred and explained only %10 (21 out of 200) of verses related to the virtues of Holy Prophet's household, and very few of infallible Imams' virtues below these verses. He has avoided not only mentioning the verses related to the virtues of the Holy Prophet's household with widely transmitted occasions of revelations, but also analyzing them. On the contrary, Haskani has discussed infallible Imams' virtues and merits through general methods in his Shawahid Al-Tanzil Commentary, using more than 1200 traditions below 210 verses; and Feiz Kashani has explained and clarified infallible Imams' virtues in his Safi Commentary, using particular methods. 

Keywords

Full Text

. نتیجه گیری

زمخشری در تفسیرش توجه ویژه‌ای به مباحث نقلی به ویژه اسباب نزول ها نشان نداده و علیرغم این که تفسیر وی، تفسیر عقلانی تحلیلی است، به تحلیل شأن نزول‌ها نپرداخته است. او در نقل روایات سبب نزول علاوه بر احادیث نبوی، اقوال صحابه و تابعان را نیز گزارش کرده است. وی گاهی آیه‌ای را بر پایۀ سبب نزولش تفسیر نموده و زمانی هم سبب نزول را مؤید قول تفسیری خود گرفته است. او گاهی اسباب نزول را با تعابیر چون «قیل» و «رُوِی» تضعیف کرده و هیچ گاه سند روایت سبب نزول را یاد نکرده است.

وی در مواردی میان شأن نزول‌های ویژۀ اهل بیت و مصادیق دیگر تفاوتی نگذاشته؛ مع الوصف، دویست و هشتاد و سه سبب نزول را ذکر کرده و در بیش‌تر موارد به تفصیل پرداخته؛ اما در نقل روایات فضایل اهل بیت به اجمال برگزار کرده است. وی همان تعداد از اسبابی را که نقل کرده، تفصیل داده؛ اما روایات فضایل اهل بیت(ع) را به اجمال آورده است؛ به علاوه آیاتی را که در فضایل اهل بیت است، مختص آنان معرفی نکرده و افراد دیگری را هم از مصادیق آنها برشمرده است. جهت آن این است که وی به عمومیت لفظ چنین آیاتی باور دارد؛ نه به خصوصیت سبب. زمخشری فضایل اهل بیت(ع) را بسیار اندک - در حد یک یا دو مورد- نقل کرده و در آنها، از ذکر پیامدها و لوازم آنها خودداری کرده است؛ از این رو، در آیۀ ولایت فقط رفتار علوی را ستوده و درآیۀ مودت تنها بر حب اهل بیت(ع) تأکید کرده و در آیات مهم تبلیغ (مائده،67) و اکمال (مائده،3) هرگز از حادثۀ غدیر خم یاد نکرده و آیۀ تطهیر(احزاب،33) را ناظر به زنان دانسته و در تفسیر آیۀ انذار(شعرا،214) از داستان امام علی(ع) سخن به میان نیاورده است .

اما حسکانی بر خلاف زمخشری، ۲۱۰ آیۀ مربوط به اهل بیت(ص) را ذکر کرده و ۱۲۰۰ روایت در فضایل اهل بیت(ع) - که عمدتاً از طریق عامه است - نقل نموده است. در تفسیر صافی نیز روایاتی که در فضایل اهل بیت(ع) از طرق خاصه نقل شده، ذیل آیات ذکر و شرح گردیده است

References

  1. قرآن مجید
  2. ابن ابی الحدید،عزالدین(1377ش). شرح نهج البلاغه. چاپ اول، قم: بی نا.
  3. ابن ابی حاتم، عبدالشمس بن محمد(1419ق). تفسیرالقرآن العظیم. چاپ سوم، ریاض: مکتبة نزار مصطفی الباز.
  4. ابن بابویه، محمدبن علی(1411ق). الخصال. چاپ پنجم، قم: جماعة المدرسین.
  5. ابن بابویه، محمدبن علی(1361). معانی الاخبار. تصحیح علی اکبر غفاری،چاپ اول، قم: جامعۀ مدرسین.
  6. ابن حجاج،مسلم(1412ق). صحیح مسلم. چاپ اول، قاهره: دارالحدیث.
  7. ابن حنبل، احمدبن محمد(1416ق). مسند الامام احمدبن حنبل. چاپ اول، بیروت: موسسة الرسالة.
  8. ابن سعد، محمد(1990م). الطبقات الکبری. چاپ اول، بیروت: دارالکتب العلمیة.
  9. ابن صلاح(1984م). مقدمة علوم الحدیث. تحقیق دکتر نورالدین عتر. دمشق: دارالفکر.
  10. ابن عطیة، عبدالحق بن غالب(1422ق). المحررالوجیز فی تفسیرالقرآن العزیز. چاپ اول، بیروت: دارالکتب العلمیة.
  11. ابن کثیر، اسماعیل بن عمر(1986م). البدایة والنهایة. دارالفکر.
  12. امینی، عبدالحسین(1430ق).گزیدۀ الغدیر. ترجمه و تلخیص محمد حسن شفیعی شاهرودی. قم:موسسه میراث نبوت.
  13. امینی، عبدالحسین(1416ق). الغدیر. چاپ اول، قم: مرکز الغدیر.
  14. بابایی، علی اکبر(1391ش). بررسی مکاتب و روش های تفسیری. چاپ اول، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  15. باقر، علیرضا(1388ش). زمخشری و تفسیر کشاف. چاپ دوم، تهران: خانۀ کتاب.
  16. بحرانی، سیدهاشم(1422ق). غایة المرام و حجة الخصام فی تعیین الامام من طریق الخاص و العام. چاپ اول، بیروت: موسسة التاریخ العربی.
  17. بخاری، محمدبن اسماعیل(1410ق). صحیح البخاری. چاپ دوم، قاهره: وزارت اوقاف مصر.
  18. ثعلبی،احمدبن محمد(1422ق). الکشف و البیان. چاپ اول، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  19. جلالی، سهیلا(1379ش). «اهل بیت در تفسیر کشاف»، مجلۀ گلستان قرآن، شمارۀ 7.
  20. حاکم نیشابوری(1406ق). المستدرک علی الصحیحین. دارالمعرفة، بیروت.
  21. حسکانی، عبید الله(1411ق). شواهدالتنزیل لقواعد التفصیل. قم: مجمع احیاء الثقافة الاسلامیة.
  22. حسن بیگی، علی(1395ش). «شیوه‌های همانندسازی در حدیث و رهیافتی بر تشخیص آن»، فصلنامۀ علمی پژوهشی تحقیقات علوم قرآن و حدیث، شماره4.
  23. حسینی، م(1374ش). «بررسی آیات اسباب نزول»، فصلنامۀ پژوهش‌های قرآنی، شمارۀ 1.
  24. ذهبی، شمس الدین(1374ش). تذکرة الحفاظ. بیروت: دارالکتب العلمیة.
  25. ذهبی،محمد حسین(بی تا). التفسیر و المفسرون. چاپ اول، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  26. رضایی اصفهانی، محمدعلی(1387ش). منطق تفسیر قرآن2. چاپ سوم، قم: جامعة المصطفی العالمیة.
  27. زمخشری ، جارالله محمود(1407ق). الکشاف عن غوامض التأویل و عیون الاقاویل فی وجوه التأویل. چاپ سوم، بیروت: دارالکتب العربی.
  28. سلطان الواعظین(1419ق). لیالی پیشاور. چاپ دهم، بیروت: موسسة البلاغ.
  29. سمرقندی، نصربن محمد(1416ق). بحرالعلوم. چاپ اول، بیروت: دارالفکر.
  30. سیوطی، جلال الدین(1993م). تدریب الراوی. تصحیح دکتر احمد عمر هاشم. بیروت: دارالکتب العربی
  31. سیوطی، جلال الدین(1983م). الدالمنثور فی التفسیر بالمأ ثور. بیروت: دارالفکر.
  32. شوشتری ، قاضی نورالله(1019م). احقاق الحق. هند: بی نا.
  33. صاوی جوینی، مصطفی(بی تا). منهج الزمخشری فی تفسیرالقرآن و بیان اعجازه. چاپ دوم، قاهره: دارالمعارف.
  34. صدر، سید حسن(بی تا). تأسیس الشیعة لعلوم الاسلامیة. تهران: منشورات اعلمی.
  35. طباطبایی، محمدحسین(1390ش). المیزان فی تفسیرالقرآن. چاپ دوم، بیروت: موسسة الاعلمی للمطبوعات.
  36. طبرسی ،فضل بن الحسن(1406ق). مجمع البیان. تحقیق محلاتی و طباطبایی. بیروت: دارالمعرفة.
  37. طبرسی ،فضل بن الحسن(1412ق). جوامع الجامع. تصحیح ابوالقاسم گرجی. چاپ اول، قم: حوزۀ علمیۀ قم.
  38. طبری،محمدبن جریر(1412ق). جامع البیان. چاپ اول، بیروت: دارالمعرفة.
  39. طبری،محمدبن جریر(1976م). تاریخ الطبری. تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم. چاپ دوم، بیروت: دارالتراث.
  40. طوسی، محمدبن حسین(1414ق). الامالی. چاپ اول، قم: دارالثقافة.
  41. طهرانی، الشیخ آقا بزرگ(1403ق). الذریعة الی تصانیف الشیعة. چاپ سوم، بی‌جا: دارالاضواء.
  42. عامری،هادی(1386ش). مهدی آل محمد در کتب اهل سنت. چاپ اول، قم: پیام حجت.
  43. عاملی، سید جعفر مرتضی(1430ق). الصحیح من سیرة الامام علی(ع)، قم: ولاء المنتظر.
  44. فیض کاشانی، محمدبن شاه مرتضی(1415ق). تفسیر الصافی. چاپ دوم، تهران: مکتبة الصدر.
  45. قمی، علی بن ابراهیم(1404ق). تفسیرالقمی. تصحیح السید طیب الموسوی، قم: بی‌نا.
  46. مراغی، احمد مصطفی(1416ق). تفسیرالمراغی. چاپ اول، بیروت: دارالفکر.
  47. معارف،مجید(1383ش). جوامع حدیثی اهل سنت. چاپ اول، تهران: سمت.
  48. مکارم شیرازی، ناصر(1386ش). آیات ولایت در قرآن. چاپ سوم، قم: نسل جوان.
  49. واحدی، علی بن احمد(1411ق). اسباب النزول القرآن. چاپ اول، بیروت: دارالکتب العلمیة.
  50. واقدی، محمدبن عمر(1989م). المغازی. تحقیق مارسون جونس. چاپ سوم، بی‌جا: موسسة الاعلمی.
Send comment about this article
CAPTCHA Image
Comparative Interpretation Research
Volume 3, Issue 1 - Serial Number 5
October 2017
Pages 149-175

Files

Share

How to cite

Statistics