نوع مقاله : علمی و پژوهشی
نویسندگان
1 پژوهشگاه قرآن و حدیث
2 دانشیار دانشگاه قرآن و حدیث
3 دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث / پردیس فارابی دانشگاه تهران
چکیده
تازه های تحقیق
پیدایش و تکامل تحریف‌باوری در تفاسیر شیعه و اهل سنت دو مسیر مجزا را طی کرده و متأثر از عوامل متفاوتی بوده است؛ هرچند آغاز پارادایم تحریف‌باوری در هر دو جریان تقریبا همزمان و تحت تأثیر یک عامل بوده است. در جهان تسنن، مفسران تا پایان قرن اول حرفی از تحریف بایبل نمی‌زنند؛ اما در قرن دوم، تحت تأثیر نزاع بر سر کتابت حدیث، عده‌ای از مخالفان کتابت این کار را با کتابت میشنا در یهودیت مقایسه می‌کنند و بنابراین ایدۀ جعل کتابی در کنار تورات را مطرح می‌کنند که تا پایان قرن دوم می‌پاید. در قرن سوم، بر اثر مجادلات اسلامی‌ـ‌مسیحی در دربار مأمون، که منجر به طرح ایدۀ تحریف تورات از جانب متکلمان معتزلی می‌شود، برخی از مفسران اهل سنت نیز بدین رأی گرایش می‌یابند؛ اما بسیاری هم همچنان بر موضع سابق پافشاری می‌کنند. این وضعیت ناهمگن تا قرن پنجم ادامه پیدا می‌کند؛ یعنی زمانی که بر اثر ترجمۀ تورات و انجیل به عربی ناقدانی مانند ابن‌حزم ظهور می‌کنند و آغازگر دورانی می‌شوند که اکثریت قریب به اتفاق مفسران قائل به تحریف لفظی تورات و/یا انجیل می‌شوند.
این داستان در جهان تشیع به این صورت رخ می‌دهد که سکوت مفسران دربارۀ تحریف بایبل تقریبا تا پایان قرن چهارم امتداد می‌یابد؛ تنها استثناء در این میان قمّی است که احتمالا به دلیل اعتقادش به وقوع تحریف در قرآن، بحث تحریف تورات را مطرح می‌کند. در قرن پنجم، و چند دهه پیش از ظهور ابن‌حزم، مفسر شیعی وزیر مغربی ظهور می‌کند که پایه‌گذار نخستین نقدها بر تورات و ایدۀ محرف بودن آن در میان مفسران شیعه می‌شود. با نقل آراء او در تفسیر شیخ طوسی، این ایده تبدیل به قول غالب در میان مفسران شیعی می‌شود و تا امروز تداوم می‌یابد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
The idea of Biblical falsification is so widespread among Muslim scholars that it seems believable that once it had not been at existence at all. This paper aims to survey the history of the genesis and development of this idea in the Shi'ite and Sunnite exegeses by using the research method of "history of ideas". This survey shows that this idea has had two different stories in two traditions, but in both of them it has reached a common point simultaneously. The overall image of this path may be explained by the pattern of "silence-murmur-new paradigm", though the details -- including the history of genesis of each level, the reason of transmission from a level to the next, and even the number of levels -- differ in each tradition. This paper tries to compare these two different paths of historical development of the idea depict a detailed image of the story.
کلیدواژه‌ها [English]
)
ارسال نظر در مورد این مقاله