نوع مقاله: علمی و پژوهشی

نویسندگان

• ابوالحسن بارانی ¹
• محمد علی اخویان ²
• محسن ایزدی ³

¹ ایران ، قم ، دانشگاه قم ، دانشکده الهیات

² گروه معارف دانشگاه قم

³ الهیات و معارف اسلامی، الهیات ، دانشگاه قم ، قم ،ایران

چکیده

از آنجا که رابطه‌ی ابتلا با عدالت الهی از جمله چالش‌های فکری اندیشنمدان اسلامی می باشد پژوهش حاضر در مقام پاسخ به این پرسش است که چگونه سنت ابتلا با عدالت خدا سازگار است،به مقایسه دیدگاه‌های قرآنی سه اندیشمند امامیه،معتزله و اشاعره دراین‌باره پرداخته تا از تدقیق در نظریات‌ آنها، رهیافتی جامع‌تر پیدا کند و ضمنا نقاط قوت و ضعف دیدگاه‌ها معلوم گردد.
مقاله حاضر با شیوه توصیف و تحلیل، ابتدا دیدگاه‌های قرآنی عبدالجبار ، غزالی و فیض کاشانی را پیرامون ملاک های ابتلا به دست آورده و به این نتیجه رسیده است که در بسیاری از ملاک ها همسو هستند. و در ادامه با توجه به جهت گیری‌های متفاوت نسبت به عدالت الهی، در مقام مقایسه آرای سه اندیشمند این نکته به دست آمد که اولا؛ بین سنت ابتلا با عدالت الهی با جهت‌گیری معتزله و اشاعره، همخوانی نیست و ثانیا؛ اگر چه انسان‌ها از سوی خداوند به امور مختلف مبتلا می‌شوند،در عین حال آنها با اختیار خویش اعمالی مرتکب شده و جزایی مطابق اعمال نصیبشان می‌شود که این عین عدالت است.در واقع این گونه مقرر شده که آنچه مطابق طبیعت بالقوه انسانی است، با ابتلا بالفعل می شود و این همان عدل الهی است.

کلیدواژه‌ها

• ملاک های ابتلا
• رابطه ابتلا با عدل الهی
• قاضی عبدالجبار
• غزالی
• فیض کاشانی
• تفسیر موضوعی

عنوان مقاله [English]

Comparative study of the votes of Mu'tazilites, Ashaareh and Shiite commentators in the problem of catching and relationship with divine justice with emphasis on judge's interpretation of Jabbar, Ghazali and Faiz Kashani

نویسندگان [English]

• Abolhasn Barani ¹
• mohammad ali akhavian ²
• Mohsen Izadi ³

¹ Faculty of Theology, Qom University, Qom, Iran

² maaref

³ Theology and Islamic Sciences, theology, Qom University, Qom, Iran

چکیده [English]

Because of the relationship with Divine justice, including the intellectual challenges of the Islamic thought, the present study is in response to the question of how the tradition of justice is consistent with God, to compare the Quranic views of three thinker of Shiite, Mu'tazilites and Ashaareh are dealt with in order to find out scrutiny in their theories, spatial more comprehensively, and in addition to the strengths and weaknesses of viewpoints are known.
The present paper, with the method of description and analysis, first, the Quranic views of the Jabbar, Ghazali and Faiz-Kashani have been earned and concluded that they are consistent with many of the criteria. And in the following, according to different orientations of divine justice, comparing the votes of three thinker, the point was that first, not consistent between the traditions of divine justice with the direction of Mu'tazilites and Ashaareh. and secondly, although human beings are afflicted by the Lord in different affairs, they are committed to their own possession and the Penal Code in accordance with the actions that this is the same as justice. In fact, this is due to the potential human nature, and this is the divine justice.

کلیدواژه‌ها [English]

• Criteria of catching
• relationship with divine justice
• Feyz Kashani
• Judge Jabbar
• Ghazali
• thematic commentary