کاربرد عنصر خیال در فهم قصص قرآن، تفسیر تطبیقی من وحی القرآن و المنیر فی العقیده و الشریعه

نوع مقاله : علمی و پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه شهید چمران اهواز،اهواز، ایران

2 استاد تمام گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

3 دانشجوی دکتری گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

چکیده

تخیل به‌عنوان نیرویی واسط میان عقل و حس، یکی از ابزارهای مهم درک مفاهیم فراتر از ظاهر در متون مقدس به‌ویژه قرآن کریم است. این پژوهش با روش تحلیل تطبیقی، به بررسی نقش و شیوه‌های بهره‌گیری از عنصر تخیل در دو تفسیر معاصر یعنی من وحی القرآن اثر سید محمدحسین فضل‌الله(از مفسران شیعه) و التفسیر المنیر اثر دکتر وهبه زحیلی(از مفسران اهل‌سنت) می‌پردازد. بررسی‌های انجام‌شده نشان می‌دهد که فضل‌الله با نگاهی خلاقانه و هنری، از تخیل برای بازآفرینی فضای روانی، عاطفی و اجتماعی قصص قرآنی بهره می‌گیرد و این عنصر را در خدمت فهم عمیق‌تر و تأثیرگذارتر از آیات قرار می‌دهد. در مقابل، زحیلی با رویکردی محتاطانه‌تر، تخیل را بیشتر در چارچوب تحلیل‌های عقلانی، تاریخی و تعلیمی به کار می‌گیرد. نتیجه پژوهش نشان می‌دهد که هر دو مفسر، با رویکردی متعادل، از تخیل بهره گرفته‌اند؛ اما میزان، شکل، و هدف بهره‌برداری آن‌ها متفاوت است. این مقاله ضمن تبیین جایگاه تخیل در تفسیر قرآن، رویکردهای متنوع تفسیری در بهره‌گیری از آن را تحلیل و مقایسه می‌کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of the Element of Imagination in The stories of Qur’an in the Tafsirs Min Wahy al-Qur’an and al-Tafsīr al-Munīr

نویسندگان [English]

  • Mina SHamkhi 1
  • Qasem Bostani 2
  • Sobhan Daghaghele 3
1 Associate Professor, Department of Quran and Hadith Sciences, Faculty of Theology and Islamic Studies, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran
2 Full Professor, Department of Quran and Hadith Sciences, Faculty of Theology and Islamic Studies, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran
3 PhD student, Department of Quran and Hadith Sciences, Faculty of Theology and Islamic Studies, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran
چکیده [English]

Imagination, as an intermediary faculty between reason and sensation, is one of the key tools for grasping meanings that go beyond the apparent in sacred texts—especially in the Qur'an. This study, using a comparative analytical method, explores the role and modes of employing imagination in two contemporary Qur'anic exegeses: Min Wahy al-Qur’an by Sayyid Muhammad Husayn Fadlullah (a prominent Shi'a exegete) and al-Tafsīr al-Munīr by Dr. Wahbah al-Zuḥaylī (a notable Sunni exegete). The findings indicate that Fadlullah, with a creative and artistic approach, utilizes imagination to reconstruct the psychological, emotional, and social settings of Qur'anic narratives, thereby deepening and enhancing the interpretive impact of the verses. In contrast, al-Zuḥaylī adopts a more cautious approach, employing imagination primarily within the frameworks of rational, historical, and didactic analysis. The study concludes that while both exegetes make balanced use of imagination, they differ significantly in the extent, form, and purpose of its application. This article elucidates the status of imagination in Qur'anic interpretation and offers a comparative analysis of diverse exegetical approaches to its use.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Qur'؛ anic Narratives
  • Min Wahy al-Qur’an
  • al-Tafsīr al-Munīr
  • Fadlullah
  • Wahbah al-Zuḥaylī
  • Understanding the stories of the Quran
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image
پژوهش های تفسیر تطبیقی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 09 مهر 1404

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار