نوع مقاله : علمی و پژوهشی
نویسنده
استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه اراک
چکیده
تازه های تحقیق
نتایج
نتایجی که از پژوهش حاضر به دست می آید، از این قرار است:
1. دغدغۀ اصلی زید بن علی و عبدالرحمن بن زید استفاده از تخصص‌های علمی خود برای پاسخ‌گویی به نیازهای معرفتی عصرشان بوده است. تفاسیر آنان بر نقل روایات مبتنی است، در نگاه کلان جزء تفاسیر روایی به شمار می‌روند؛ اما چون ترکیبی از چند روش و گرایش تفسیری‌اند و به شیوۀ ترتیبی تمام آیات را تفسیر کرده‌اند، از جملۀ «تفاسیر جامع» تلقی می‌شوند.
2. این دو مفسر، روش‌ها و رویکردهای مشترکی دارند؛ اما در میزان استفاده و اهتمام بر هریک از آنها تفاوت‌های آشکاری دارند. تفسیر زید بن علی بیش‌تر بر رویکرد ادبی استوار است؛ اما عبدالرحمان بن زید رویکرد تفسیری خود را بیش‌تر بر پایة تأمل در آیات قرآن، استوار نموده و از روش تفسیری قرآن به قرآن به طور وسیع بهره برده است. از آنجا که او از فقهای مدینه بوده، به تفسیر آیات الاحکام اهتمام ویژه‌ای داشته است و گرایش فقهی، گرایش غالب تفسیر او به شمار می رود.
3. صاحب غریب القرآن در بهره‌گیری از اقوال صحابه و تابعین عنایتی به ذکر نام آنان ندارد. هم‌چنین اقوال مختلف را ذیل آیه نمی‌آورد و به ذکر قول برگزیده بسنده می‌کند. تبیین دقیق واژگان غریب، الفاظ معرّب، مترادف و توجه به نکات بلاغی از جمله مجاز وکنایه از ویژگی‌های تفسیر اوست. او به بیان تعدد قرائات پرداخته؛ اما شاذّ بودن یا صحیح بودن آنها را ذکر نکرده است.
در مقابل، عبدالرحمان بن زید به قرائات ضعیف و شاذّ هم پرداخته و در نقل از صحابه و تابعان، اسامی آنان را ذکر کرده است. ابن زید از آراء صحابه و تابعین در جهت تبیین لغات، بیان وجه مجازی آیات، بیان آرای فقهی، روشن نمودن زمینه‌های تاریخی مؤثّر در تفسیر و مشخص کردن شخصیت‌های مبهم استفاده کرده است. این دو مفسر در تبیین آیات، اهتمام چندانی به اشعار عرب نداشتند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
نویسنده [English]
The exegeses written in the second century ('AH'), particularly Zayd Ibn Ali and Abdul Rahman Ibn Zayd's exegeses which are regarded important and "comprehensive", have distinct position. The present paper compares these two exegeses, using an analytical- descriptive method. The results show that despite their authors' common exegetic methods and approaches, they have had a distinct method in using hadiths, intellectual views, the way of referring to the Quranic verses, and applying exegetic principles. Zayd Ibn Ali has greatly used a literary method, approach, and usages in his exegesis, while Abdul Rahman Ibn Zayd has particularly used the method of interpreting the Holy Quran by itself, and paid particular attention to Ayat Al-Ahkam (the verses of injunctions).
کلیدواژه‌ها [English]
)
ارسال نظر در مورد این مقاله