تطبیق واژة «اساطیر» در قرآن ازمنظر مفسران فریقین و علمای اسطوره

نوع مقاله : علمی و پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی دانشگاه قم

چکیده

قرآن، این نور پرفروغ هدایت بشری که در قالب کلام بر حضرت محمدˆ نازل شده است، از اسلوب‌های مختلف محاوره رایج در بین عقلا؛ از‌جمله از زبان تمثیل و نماد برای تفهیم حقایق برتر به انسان‌ها استفاده کرده است. در قرآن و از نگاه مفسران فریقین، تقابل دیرینه جبهه‌ حق و باطل، در اسلوب‌های گوناگون برای بشر بیان شده است. دراین‌میان، جبهه باطل مشرکان مکه، از واژة «اساطیر» حمل بر وقایع «مهمل» می‌کردند.
در این مقاله، واژه‌های «اسطوره و اساطیر»، در یک تحقیق تطبیقی میان نظرات مفسران فریقین و دریافت‌های علوم جدید، مورد بررسی قرار گرفته است؛ بدین معنا که واژة مذکور در قرآن به‌عنوان اشتراک لفظی، کاملاً منطبق بر حیطه‌های علمی اسطوره است. حاصل آنکه منظور مشرکان از این واژه، داستان‌های دروغین و وهم‌آلود بوده و دانش‌های جدید، واژة «اسطوره» به‌عنوان حقایق و باورهای متافیزیکی انسان در اعصار پیش انگاشته شده است و کاربرد خاص خودش را دارد.

تازه های تحقیق

. نتیجه‌گیری

یافته‌ها نشان داد که در مجموع 186 رکورد اطلاعاتی در زمینه موضوعی تفسیر در پایگاه وب آو ساینس نمایه شده است. اولین رکورد نمایه‌شده به سال 1980 برمی‌گردد. در بین کشورها، ترکیه با تولید 43 رکورد اطلاعاتی در رتبه اول قراردارد. پس از آن، آمریکا با تولید 29 رکورد اطلاعاتی و کانادا با تولید 16 رکورد اطلاعاتی در رتبه‌های بعدی قرار دارند. همچنین، در بین سازمان‌ها، دانشگاه کارولینا و دانشگاه تورنتو هرکدام با تولید 5 رکورد اطلاعاتی در رتبه‌ اول قرار دارند و دانشگاه آزاد اسلامی با تولید 3 رکورد اطلاعاتی در زمینة موضوعی تفسیر در رتبه 6 قرار دارد. از لحاظ نوع مدرک نمایه‌شده در پایگاه وب آو ساینس، بیشترین تولیدهای علمی در زمینة موضوعی تفسیر در پایگاه استنادی وب آوساینس در قالب مقاله می‌باشد که 135 رکورد اطلاعاتی در این قالب نمایه شده است. پس از آن، نقد کتاب با 33 رکورد اطلاعاتی و گزارش کنفرانس با 11 رکورد اقتصادی در رتبه‌های بعدی قرار دارند. در زمینه تولید رکوردهای اطلاعاتی نمایه‌شده مرتبط با تفسیر در پایگاه وب آو ساینس، زبان انگلیسی با 68 درصد در رتبه اول قرار دارد. و پس از آن، زبان ترکی با 19 درصد و زبان فرانسه، آلمانی و اسپانیایی هرکدام با تولید 3 درصد رکورد اطلاعاتی در رتبه‌های بعدی قرار دارند. نکته جالب توجه، کم‌بودن تعداد تولیدهای علمی به‌زبان عربی در این زمینه موضوعی است که فقط 2 رکورد اطلاعاتی به این زبان در این پایگاه اطلاعاتی در زمینه تفسیر نمایه شده است.

در رابطه با زبان تولیدهای علمی، یافته‌ها نشان داد که بیش از 43 درصد تولیدهای علمی در این حیطة موضوعی مربوط به علوم کامیپوتر بوده است. و پس از آن، مهندسی با 17 درصد، ارتباطات با 7 درصد، ارتباطات با 9 درصد، اقتصاد با 7 درصد و علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی با 4 درصد در رتبه‌های بعدی قرار دارند.

یافته‌ها نشان داد که کلیدواژه «تفسیر» با فراوانی 58 در رتبه اول قرار دارد، و پس از آن واژه «قرآن» با فراوانی 23 در رتبه دوم قرار دارد.

موضوعات مرتبط با تفسیر در هشت خوشه اصلی تقسیم‌بندی شده است. خوشه‌های اول تا سوم از شش کلیدواژه تشکیل شده است. خوشه‌های چهارم و پنجم از پنجم کلیدواژه، خوشه‌های ششم و هفتم از دو کلیدواژه و خوشه هشتم فقط از یک کلید واژه تشکیل شده است. یافته‌ها نشان داد در بین نویسندگان، Berg, H با تولید 4 رکورد اطلاعاتی با 4 استناد دریافتی و با اچ.ایندکس 2 در رتبه اول قرار دارد. و پس از وی، Burge, S. R. با 4 رکورد اطلاعاتی با 7 استناد دریافتی و با اچ.ایندکس 2 در رتبه دوم قرار دارد. نکته جالب اینجاست که با وجود اینکه Rippin, A دارای رتبه یکسانی با دو نفر اول در تعداد تولید رکوردهای اطلاعاتی می‌باشد، ولی به‌دلیل ترتیب الفبایی در رتبه سوم قرار گرفته است و این در حالی است که این شخص با 24 استناد دریافتی، بیشترین استناد را در بین نویسندگان داشته و از لحاظ اچ.ایندکس نیز دارای بالاترین اچ می‌باشد.

نکته مهم در این زمینه، کم، بودن تعداد رکوردهای علمی محققان کشور ایران می‌باشد. یافته‌ها نشان داد که ایران با تولید تنها 5 رکورد اطلاعاتی در رتبه نهم قرار دارد و این در حالی است که در زمینة تفسیر، مقالات متعددی توسط اساتید برجسته حوزه و دانشگاه نوشته می‌شود که اگر این مقالات در قالب مقالات مجلات آی اس آی نوشته شده و به زبان انگلیسی ترجمه و برای مجلات مرتبط ارسال شوند، حتماً تعداد رکوردهای علمی نمایه‌شده از اساتید و محققان کشور در این زمینة موضوعی در پایگاه وب آو ساینس به مراتب بیشتر خواهد شد. که لازم است در این زمینه محققین مربوطه تلاش بیشتری نمایند.

 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Comparative Look to the Term Asatir (Myths) in the Qur’an from the Perspective of Sunni and Shi’ite Commentators and Mythology Scholars

نویسنده [English]

  • Hamid Rahbar
University Lecturer, Department of Information Science and Knowledge Management, University of Qom
چکیده [English]

The Qur’an as a brilliant illumination for human guidance was revealed to Prophet Muhammad (PBUH) through words and it has made use of different communicative styles common among scholars including allegory and symbol to teach high truth to humans. From the perspective of Sunni and Shi’ite commentators, the historical contrast between good and evil has been displayed for humankind through various styles in the Qur’an. Amid this contrast, evil atheists of Mecca perceived the term “Asatir” as “absurd” events. The present article analyzes the terms Ostureh and Asatir (literally myth and myths) through a comparison between the views of Sunni and Shi’ite commentators and discoveries of new sciences. According to the results, the above term in the Qur’an as a shared word matches the scientific fields of myth. The results revealed that the atheists’ intention by this term has been false and hallucinatory stories, and in new sciences, the term myth is perceived as metaphysical facts and beliefs of mankind in the past which has its own special usage.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ostureh (Myth)
  • The Qur’an
  • Commentators
  • New Sciences

مراجع

- توکلی فراش، لیلا؛ «ترسیم و تحلیل نقشة علم‌نگاشتی برون‌دادهای حوزة کارآفرینی در بازه زمانی 1996 تا 2015 از طریق هم‌رخدادی واژگان در پایگاه استنادی وب آو ساینس و تعیین جایگاه ایران در این حوزه»؛ پایان‌نامه کارشناسی ارشد، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، 1395.
- خادمی، روح الله؛ حیدری، غلام رضا؛ «ترسیم ساختار موضوعی مدیریت اطلاعات با استفاده از روش همایندی واژگان طی سال‌های 1986 تا 2012»؛ فصلنامه علوم و فنون مدیریت اطلاعات، 1 (3)، 59ـ93، 1395.
- دایره‌المعارف کتابداری و اطلاع‌رسانی؛ تهران: کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، 1385.
- سهیلی، فرامرز؛ عصاره، فریده؛ «مفاهیم مرکزیت و تراکم در شبکه‌های علمی و اجتماعی»؛ فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 95، 93ـ108، 1391.
- صدیقی، مهری؛ «بررسی کاربرد روش تحلیل هم‌رخدادی واژگان در ترسیم ساختار حوزه‌های علمی (مطالعه موردی: حوزه اطلاع‌سنجی»؛ فصلنامه پردازش و مدیریت اطلاعات، 1393.
- عابدی جعفری، حسن؛ ابویی اردکان، محمد؛ آقازاده و فتاح؛ «ترسیم نقشه علم مدیریت شهری بر مبنای طبقه بندی‌های موضوعی استنادی علوم (آی اس آی)»؛ مدیریت دولتی، 3 (7)، 131ـ148، 1390.
- عربی، سمیرا؛ «ترسیم نقشه دانش مطالعات کتابخانه دیجیتالی بر اساس کنفرانس های بین المللی (2000-2013)»؛ پایان‌نامه کارشناسی ارشد، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه قم، 1394.
- کاتبی، فاطمه؛ «تحلیل هم‌رخدادی واژگان حوزة مدیریت دانش در پایگاه وب آو ساینس طی سال‌های 1993 لغایت 2012 به‌منظور دیداری‌سازی واژگان تشکیل‌دهند‌ی زیرساخت این حوزه»؛ پایان‌نامه کارشناسی ارشد، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، 1393.
- محمدی، احسان؛ «حوزه‌های تشکیل‌دهنده فناوری و علم نانو در ایران»؛ پنجمین همایش دانشجویی فناوری نانو، 9 الی 11 خرداد، دانشگاه علوم پزشکی تهران، 1388.
- ناصری جزء، محمود؛ طباطباییان، سیدحبیب ا...؛ فاتح راد، مهدی؛ «ترسیم نقشه دانش مدیریت فناوری در ایران با هدف کمک به سیاست‌گذاری دانش در این حوزه»؛ سیاستعلم و فناوری، 5 (1)، 45ـ72، 1391.
- نوروزی چاکلی، عبدالرضا؛ آشنایی با علم‌سنجی (مبانی، مفاهیم، روابط و ریشه‌ها)؛ تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، 1390.
- _________________؛ «کاربرد روش‌ها و شاخص‌های کتاب سنجی در مطالعات علم سنجی»؛ فصلنامه پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی، شمارة 22  49ـ72، 1389.
- Callon ,M;.Low,J.& Rip ,A. (1986).Mapping the Daynamics of Science and Technology. London: Macmillan.
- Callon ,M curtail ,J.P.Laville ,F. (1991).Co ـ word analysis as a tool for describing the network of interactions between basicand technological research:The case of polymer chemistry.Scientometrics22 (1),155-205.
- Ding, Y., Chowdhury, G. G., & Foo, S. (2001). Bibliometric cartography of information retrieval research by using co ـ word analysis. Information processing & management, 37 (6), 817-842.
- Rip, A., &Courtial, J. P. (1984). Co-word maps of biotechnology: An example of cognitive scientometrics. Scientometrics, 6 (6), 381-400.
- Zhao, L., & Zhang, Q. (2011). Mapping knowledge domains of Chinese digital library research output, 1994–2010. Scientometrics, 89 (1), 51-87.
- Small, H.; Griffith, B.C. (1974). The structure of scientific literatures: Identifying and graphing specialties. Science Studies, 4 (1), 14-40.
- Small,H. (1973).Co ـ citation in the sciences of the USA, 101 (Suppll), 5183-5185.
- Small,H.G. (1980). Co ـ citation context analysis and the structure of paradigms
- Turner ,W.A.&Rojouan,F. (1991)Evaluating input /output relationships in a regional research network using co ـ word analysis ,Scientomerics, 22 (1), 139-154.
- journal of Documentation, 36 (3), 183-196.
- Vinkler, P. (2010). The evaluation of research by scientometric indicators. Oxford: Chandos Publishing.
- Whitaker, J. (1989). “Creativity and conformity in science: Tites, keywords and co-word analaysis of information Science, 49 (4), 327-356.
 
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار