بررسی معنای حروف مقطعه از دیدگاه آیت الله معرفت و نقد آن از منظر آیت الله جوادی آملی

نوع مقاله : علمی و پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه قم

2 دانشجوی کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه قم

چکیده

از گذشته تا کنون، حروف مقطعه در دیدگاه مفسران قرآن کریم تحلیل‌های متفاوتی داشته است. آیت‌الله معرفت این دیدگاه‌ها را طبق دو مبنا دسته‌بندی کرده‌اند. عده‌ای حروف مقطعه را از متشابهات مجهول و علم مستوری می‌دانند که جز خدا برآن واقف نیست و دسته‌ای دیگر آن را رموزی بین خداوند و پیامبرش می‌دانند و آنچه از معانی برای این حروف گفته شده نوعی رمزگشایی است. آیت‌الله جوادی آملی به‌صورت دیگری دیدگاه مفسران را در تفسیر خود مطرح می‌کنند و به نقد آن می‌پردازند. این دو عالم بزرگ، نه‌تنها در چگونگی نگاه به اقوال دربارة حروف مقطعه اختلاف‌نظر دارند؛ بلکه در نتیجة نهایی و قول برگزیده نیز نظرهای متفاوتی را مطرح کرده‌اند. نوشتار حاضر، ضمن اشاره مختصر به اقوال مختلف، به تبیین دیدگاه آیت‌الله معرفت و نقد آن توسط آیت‌الله جوادی آملی پرداخته است.
تاریخ ارسال: 04/05/97  |   تاریخ پذیرش: 08/12/97
 

تازه های تحقیق

. نتیجه‌گیری

1. طبق دیدگاه آیت‌الله معرفت، اقوال دربارة حروف مقطعه، حول دو مبنا قابل تقسیم‌بندی است: 1. حروف مقطعه از متشابهات قرآن، دانشى پنهان و از مجهولات مطلق و رازى پوشیده است که دانش آن ویژة خداوند متعال است. 2. حروف مقطعه رموزى بین خدا و رسول اوست که جز پاکان و امناى وحى او، بدان دست نمى‏یابند.

2. استاد معرفت مبنای دوم را می‌پذیرند و اقوالی را ذیل این مبنا مطرح می‌کنند و این اقوال را نوعی رمزگشایی از آن اسرار بین خدا و رسول و امنای وحی می‌دانند.

3. آیت‌الله جوادی آملی هم در تقسیم‌بندی اقوال، و هم در دیدگاه برگزیده در مورد حروف مقطعه، با استاد معرفت اختلاف‌نظر دارند. طبق نظر آیت‌الله جوادی، رمز و راز پنداشتن حروف مقطعه و منحصر کردن فهم این راز در رسول خدا و اهل‌بیتD مردود است.

4. تقسیم‌بندی آیت‌الله معرفت و دیدگاه برگزیده ایشان قابل خدشه به‌نظر می‌رسد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Investigation of the Meaning of Moqatta’a (Disjoined) Letters from the Perspective of Ayatollah Ma’refat and Its Criticism from the View of Ayatollah Javadi Amoli

نویسندگان [English]

  • Mohammad Ali Tajarri 1
  • Farzad Pakrawan 2
1 [1] Assistant Professor, Department of the Qur’anic Science and Hadith, University of Qom
2 M.A. Student in the Qur’anic Science and Hadith, University of Qom
چکیده [English]

 
Abstract
The Moqatta’a (disjoined) letters have had various analyses in the view of commentators of the Noble Qur’an since the past until the present. Ayatollah Ma’refat has classified these viewpoints in terms of two criteria: Some have considered those letters as an unknown allegory and hidden science that no one knows but God; and some others regard them as enigmatic codes between God and His holy Prophet so interpret their meaning as a kind of decoding. Ayatollah Javadi Amoli states the commentators’ views in his exegesis from another perspective and critically analyzes them. These two great scholars have disagreement not only about their perspective regarding the ideas on Moqatta’a letters but also in their final conclusion as the selected idea. The present study briefly mentions various views on this subject and also explains the viewpoint of Ayatollah Ma’refat as well as its criticism by Ayatollah Javadi Amoli.
 Received: 26/7/2018   |   Accepted: 27/2/2019
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Moqqata’ah (Disjoined) Letters
  • Ayatollah Ma’refat
  • Ayatollah Javadi Amoli
  • at-Tafsir al-Athari al-Jame’
  • Tafsir Tasni

مراجع

1. قرآن کریم.
2. نهج‌البلاغه.
3. آلوسى، محمود بن عبدالله؛ روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی؛ بیروت‏: دارالکتب العلمیة، منشورات محمد علی بیضون‏،  1270 ه. ق.
4. ابن‌کثیر دمشقی، ابی الفداء؛ تـفسیر القـرآن العظیم؛ بیروت: دارالکتب العلمیة، منشورات محمدعلی بیضون، 1419 ه.ق.‏
5. بنت‌ الشاطی، عایشه عبدالرحمن؛ اعجاز بیانی قرآن؛ ترجمه حسین صابری؛ تهران‌: انتشارات‌ علمی و فرهنگی، 1382ش.
6. جوادی آملی، عبدالله؛ تفسیر تسنیم؛ قم: انتشارات بنیاد بین‌المللی علوم وحیانی اسرا، 1387ش.
7. رشیدرضا، محمد؛ المنار؛ بـیروت: دارالمـعرفه‌، 1414ه.ق.
8. زرکشی‌، محمدبن عبدالله؛ البرهان؛ بیروت: دارالمعرفه، 1410ق.
9. زمخشری، محمودبن عمر؛ الکشاف عن حقائق التنزیل و عیون الأقاویل فی‌ وجوه‌ التاویل؛ بیروت: دارالکـتاب العـربی، 1407ق.
10. سـیوطی، جلال‌الدین؛ درالمنثور فی التفسیر بالمأثور؛ قم: کتابخانه عمومى حضرت آیت‌الله العظمى مرعشى نجفى(ره)، 1404ق.
11. سیوطی، جلال‌الدین؛ معترک الاقران فى اعجاز القرآن‏؛ محقق على‌محمد بجاوى؛ بیروت: دارالفکر العربی، بی‌تا.
12. طباطبائی‌، سیدمحمد‌حسین؛ المیزان فی تفسیر القرآن؛ بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات‏، 1390ش.
13. طبرسی، فضل‌‌بن‌ حسن؛ مجمع البیان فی تفسیر القرآن؛ تهران: انـتشارات نـاصر خـسرو، 1372ش.
14. طبری، محمد‌بن‌ جریر؛ جامع البیان فی تأویل القرآن؛ بیروت‏: دارالمعرفة، 1412 ه.ق.
15. طوسی، محمد‌ بـن‌ حـسن؛ التبیان فی تفسیر القرآن؛ بیروت‌: دارإحیاء التراث العربی، بی‌تا.
16. فخررازی، محمدبـن‌ عـمر؛ التـفسیر الکبیر؛ بیروت: داراحیاء التراث العربی، 1420.
17. قرطبی، محمدبن احمد؛ الجامع لاحکام القرآن؛ تهران: انتشارات ناصر خسرو، 1364 ه. ش‏.
18. مجلسى، محمدباقربن محمدتقى؛ بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهارC؛ بیروت: دارإحیاء التراث العربی‏،  1110 ق.
19. معرفت، محمدهادى؛ التفسیر الأثری الجامع؛ قم: مؤسسه فرهنگى انتشاراتى التمهید،  1427 ه. ق.
20. ________________؛ تفسیر اثری جامع؛ ترجمه جواد ایروانى؛ قم: مؤسسه فرهنگى انتشاراتى التمهید،  1427 ه. ق‏.
 
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار