نوع مقاله : علمی و پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری رشته الهیات، علوم قرآن و حدیث، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی
3 دانشیار گروه معارف اسلامی ، دانشکده الهیات، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.
چکیده
تازه های تحقیق
نتیجه
یکی از راه‌های اثبات حقانیت قرآن کریم، تأمل تطبیقی در گزارش سرگذشت انبیای الهی است؛ لذا در این نوشتار، داستان حضرت سلیمان(ع) و ملکۀ سبا در قرآن کریم و عهد عتیق، بررسی تطبیقی شد و مشخص گردید که:
نخست: قرآن کریم، سلیمان(ع) و داوود(ع) را پیامبران الهی معرفی کرده، بهترین اوصاف را در مورد نسب و خانوادۀ حضرت سلیمان(ع) و نوع ازدواج حضرت داوود(ع) به‌کار برده و هردو پیامبر الهی را از هر صفت زشتی مبرا دانسته است. قرآن کریم، سلیمان(ع) را صاحب حکمت و دانشی خدادادی معرفی می‌کند که تا فرجام زندگی وی همراه اوست. هم‌چنین قرآن درخصوص داستان ملکۀ سبا، از ابتدا تا انتها، تک‌تک صحنه‌های این وقایع، اعم از خبر آوردن هدهد، فرستادن نامه، احضار تخت بلقیس، عبور بلقیس از آبگینه و ملاقات او با سلیمان(ع) را با هدف هدایت بشر بیان می‌نماید.
دوم: کتاب مقدس، سلیمان(ع) را پادشاه بنی‌اسرائیل معرفی می‌کند که انتصاب او توسط بشر و رایزنی مادر سلیمان(ع) صورت پذیرفته است. آن‌چه در سیمای عهد قدیم راجع به نسب و خانوادۀ حضرت سلیمان(ع) و نوع ازدواج حضرت داوود(ع) بازتابیده، حکایت از تولد حضرت سلیمان(ع) -نعودبالله- از طریق عمل شنیع زنا توسط حضرت داوود(ع) با همسر یکی از افسران برجسته‌اش دارد. کتاب مقدس هم‌چنین بیان می‌کند که سلیمان(ع) اگرچه صاحب حکمت و دانش فراوانی بوده، در آخر عمر، این حکمت کاهش یافته و وی به بت‌پرستی روی آورده است. هم‌چنین درخصوص داستان ملکۀ سبا نیز بیش‌تر به مسائل سلطنتی، هدایا و نحوۀ ورود ملکه به کاخ می‌پردازد، به این صورت که: «ملکۀ سبا وقتی شنید که خداوند به سلیمان(ع) حکمت و قدرت داده است، تصمیم گرفت به دیدار او برود».
سوم: اگرچه نسب، جایگاه و حکمت سلیمان(ع) و هم‌چنین اصل وجود تاریخی داستان سلیمان(ع) و ملکۀ سبا در هر دو کتاب، به تصریح بیان شده است، از نظر محتوایی، روش، ساختار، هدف اصلی در خصوص گزارش همین اشتراکات(نسب، جایگاه و حکمت سلیمان(ع))، اختلافات و افتراقات آشکاری به چشم می‌خورد. ضمن این که روایت داستان در این دو کتاب، از نظر حجم مطالب و ارکان اصلی نیز متفاوت است؛ قرآن کریم با تفسیر و تحلیلِ بیش‌تر بدان پرداخته و عهد قدیم داستانی خلاصه‌تر بیان نموده و از برخی مسائل نیز سخنی به‌میان نیاورده است. اما برجسته‌ترین تفاوت در نقل این داستان، آن است که عهد قدیم تأکیدی بر پیام‌رسانی از خلال تشریح گزارش تاریخی ندارد و تنها به ثبت حوادث می‌پردازد، اما قرآن کریم از گزارش هر صحنه، پیام هدایت ویژه‌ای را برای بشر اراده فرموده است؛ لذا از شاهراه بررسی این عناصر و نیز بررسی مسالۀ عصمت سلیمان(ع) و هم‌چنین جایگاه پیامبری (و نه پادشاهی) او، می‌توان دریافت که محتویات و هدف از بیان داستان در قرآن کریم، از چنان درآمیختگی محتوایی و ابعاد هدایت‌گری برخوردار است که جنبه واقعی اعجاز آن بیش از پیش تبلور می‌یابد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
Received: 2020/5/3 | Accepted: 2020/11/7
The story ofSulaymān and the Queen of Sheba has been narrated in the Noble Qur’an and the Old Testament as one of the profound stories among the thinkers. From the comparison of these two narrations, it is concluded that although both scriptures have recognized the ultimate purpose of the Queen of Sheba was understanding the wisdom of Sulaymān and have confirmed the historical existence of Prophet Sulaymān and the story in terms of establishing social and human relations, lineage, knowledge, and wisdom of Sulaymān and so on, they are different with respect to the quantity and quality of narrating many aspects such as calling Bilqis’ throne, bringing an account by the Hoopoe Bird (Hud Hud), passing the glass surface by Bilqis and so on quoted in the Noble Qur’an with educational purposes whereas they have not been mentioned in the Old Testament. Besides, there are fundamental differences between the reporting method in these two scriptures in issues such as position (kingdom or prophethood), infallibility of Sulaymān from the beginning until the end of his reign, highlighting the process of converting to Islam and the promotion of the Queen of Sheba from idolatry to Tawhid (monotheism) and so on such that the most basic differences between these two narrations refer to their different approach and explanation (in terms of being for guidance or entertainment). Therefore, the comparative display of the differences and similarities as well as the the analysis of this visit in terms of method, structure, and content using a descriptive-analytical approach is considered the main innovative purpose of the present article.
کلیدواژه‌ها [English]
)
ارسال نظر در مورد این مقاله