نوع مقاله : علمی و پژوهشی
نویسندگان
1 استاد تمام جامعۀ المصطفی العالمیه، قم
2 دانشجوی دکتری تفسیر تطبیقی، دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، قم
چکیده
تازه های تحقیق
۱. بررسی تفاسیر برجسته فریقین ذیل آیه بیوت، نشان می‌دهد که قاطبه مفسران عامه، مراد اصلی آیه از بیوت را مساجد دانسته‌اند. صاحبان تفاسیر غیرمأثور شیعی نیز اگرچه با استناد به روایات تفسیری، خانه پیامبر (ص) و خاندان مطهر ایشان را در زمره مصادیق بیوت برشمرده‌اند، بعضاً تصریح کرده‌اند که قدر متیقن معنای بیوت، مساجد است. به باور این مفسران، روایات در این باب از جنس تطبیق هستند، نه تفسیر و بر همین مبنا، قائل به معنایی وسیع و گسترده برای بیوت شده‌اند که آیه را از اختصاص خارج می‌کند.
۲. بررسی روایات و اقوال مقوی معنای مسجد برای بیوت، نشان می‌دهد که هیچ‌کدام از آن‌ها صلاحیت اعتنا ندارند. مشهورترین روایت در این باب، موقوفه است و باقی اقوال نیز یا به ضعف در سند یا به انفراد در نقل دچارند. لذا دیدگاه مذکور فاقد پشتوانۀ روایی است.
۳. واکاوی معنای واژه بیت، حاکی از آن است که این لغت، نه در کاربرد لفظی و نه در استعمال قرآنی، هیچ‌گاه مترادف واژه مسجد واقع نشده و اساساً مرز مشخصی میان مفهوم لغوی این دو واژه وجود دارد که در لسان قرآن نیز رعایت شده است.
۴. با تحلیل دیگر مصادیق عنوان‌شده برای بیوت نیز مشخص شد که این موارد دچار اشکالات متعددی هستند؛ ازجمله تخصیص بلادلیل، تناقض با ظاهر آیه، تناقض یا سیاق آیه، عدم‌انتساب به قول معصوم و فقدان مبنا.
۵. در میان احتمالات موجود برای مراد الهی از بیوت، تنها یک گزینه از قوت برخوردار است؛ بیوت ذوات معصومین (ع). این مورد، تنها معنای مأثور آیه و برگرفته از روایات متعدد منقول در جوامع روایی فریقین است و علاوه بر اختصاص به این امتیاز، واجد هماهنگی با سیاق و ظاهر آیه و نیز مطابق با معانی لغوی واژگان آن است.
۶. کشف ارتباط میان رفعت بیوت و عصمت ساکنان از دو طریق ممکن است: دلالت رفعت خانه‌ها بر عصمت ساکنان و دلالت عصمت ساکنان بر رفعت خانه‌ها. در وجه اول، ذهن از رفعت یافتن خانه‌ها به معصوم بودن ساکنان آن پی می‌برد و در وجه دوم، عصمت ساکنان دلیل رفیع شدن خانه‌ها دانسته می‌شود. مرحوم طبرسی به وجه اول، علامه طباطبایی به وجه دوم و مرحوم استرآبادی به هر دو وجه بر تلائم رفعت بیوت و عصمت ساکنان آن استدلال کرده‌اند.
۷. التزام به اختصاص بیوت به خانه معصومان، به معنای رد باقی معانی نیست؛ بلکه این معانی در فرایند توسعه مصادیق آیه و گسترش معانی آن، با لحاظ کردن قراین و از باب تنقیح مناط یا الغای خصوصیات، پذیرفتنی خواهند بود.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
Verse 36 of the chapter al-Nur which is known as the Buyūt (houses) Verse reveres houses in which there is the remembrance of and glorification of God morning and evening and thus, God has given the permission for the elevation of the worth and rank of these houses. In explaining Divine intent regarding buyūt, exegetes hold different and scattered views; however, they have mostly explained buyūt to refer to mosques. In the present study, through a descriptive-analytic method and a study of the views of Sunni and Shiite exegetes, we strive to strengthen the belief that, in contrast to the prominent view, we cannot consider mosques to be the main meaning of the verse; rather, the term buyūt ca only include mosques and other mentioned instances by nullifying qualities.
The analysis and evaluation of the prominent views lead us to the fact that the proofs and evidence of this view are not sufficiently accurate; rather, the context and apparent aspect of the verse as well as narrative support validate a new theory. Accordingly, and as it appears from the context, buyūt refers not to mosques but rather to the houses of the 14 Infallibles it is understood from the harmony between the elevation of buyūt (houses) and the infallibility of their inhabitants that the infallibility of the inhabitants is relevant in the elevation of the houses.
کلیدواژه‌ها [English]
)
ارسال نظر در مورد این مقاله