مفهوم هدایت ایصالیه و کاربردهای آن در دیدگاه مفسرین فریقین

نوع مقاله : علمی و پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری دانشگاه قم

2 عضو هیات علمی و استادیار دانشگاه قم / گروه شیعه شناسی

10.22091/ptt.2024.9059.2207

چکیده

یکی از مصادیق هدایت تکوینی، هدایت ایصالیه است. پژوهش پیش‌رو با روش تحلیلی و داده‌پردازی توصیفی انتقادی، به دنبال رسیدن به معنا و چیستی هدایت ایصالیه و کاربردهای آن در آثار مفسران شیعه (امامیه) و سنی است. برخی از اندیشمندان اهل تسنن و برخی از علمای شیعه قائلند واژه "هدایت" اگر متعدی بنفسه باشد به معنای ایصالیه است و اگر متعدی بغیره باشد طریقیه خواهد بود و لکن غالب اندیشمندان شیعی با نقض این استدلال، ملاک مذکور را باطل می‌دانند. همچنین در آثار علمای امامیه برای هدایت ایصالیه دست‌کم چهار کاربرد با عنوان‌‌های "هدایت تکوینی عام"، "هدایت ایصالی پاداشی"، "هدایت به امر" و "هدایت ایصالی تشریعی" اسقراء شده است و با نقد کاربرد هدایت "ایصالی تشریعی"، و ارجاع آن به هدایت "ایصالی پاداشی" به نحوه ارتباط این چهار کاربرد پرداخته شده است به این صورت که از جهت شمول رابطه هدایت "عام تکوینی" با کاربردهای دیگر، عام و خاص مطلق به اعمیت واژه هدایت عام تکوینی و رابطه بین هدایت "ایصالی پاداشی" با "هدایت به امر" از جهت شمول تساوی است و لکن از جهت فاعلیت، "هدایت به امر" از مجرای امامت تحقق می‌گیرد بر خلاف هدایت "ایصالی پاداشی" که مستقیماً مستند به خداوند متعال است. در آثار علمای اهل تسنن تنها کاربرد هدایت تکوینی به عنوان هدایت ایصالیه مطرح شده است که تنها فاعل آن خداوند متعال است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

b

نویسندگان [English]

  • vahid farhadi 1
  • Ahmad Beheshtimehr 2
1 university of qom
2 faculty of theology / university of Qom
چکیده [English]

یکی از مصادیق هدایت تکوینی، هدایت ایصالیه است. پژوهش پیش‌رو با روش تحلیلی و داده‌پردازی توصیفی انتقادی، به دنبال رسیدن به معنا و چیستی هدایت ایصالیه و کاربردهای آن در آثار مفسران شیعه (امامیه) و سنی است. برخی از اندیشمندان اهل تسنن و برخی از علمای شیعه قائلند واژه "هدایت" اگر متعدی بنفسه باشد به معنای ایصالیه است و اگر متعدی بغیره باشد طریقیه خواهد بود و لکن غالب اندیشمندان شیعی با نقض این استدلال، ملاک مذکور را باطل می‌دانند. همچنین در آثار علمای امامیه برای هدایت ایصالیه دست‌کم چهار کاربرد با عنوان‌‌های "هدایت تکوینی عام"، "هدایت ایصالی پاداشی"، "هدایت به امر" و "هدایت ایصالی تشریعی" اسقراء شده است و با نقد کاربرد هدایت "ایصالی تشریعی"، و ارجاع آن به هدایت "ایصالی پاداشی" به نحوه ارتباط این چهار کاربرد پرداخته شده است به این صورت که از جهت شمول رابطه هدایت "عام تکوینی" با کاربردهای دیگر، عام و خاص مطلق به اعمیت واژه هدایت عام تکوینی و رابطه بین هدایت "ایصالی پاداشی" با "هدایت به امر" از جهت شمول تساوی است و لکن از جهت فاعلیت، "هدایت به امر" از مجرای امامت تحقق می‌گیرد بر خلاف هدایت "ایصالی پاداشی" که مستقیماً مستند به خداوند متعال است. در آثار علمای اهل تسنن تنها کاربرد هدایت تکوینی به عنوان هدایت ایصالیه مطرح شده است که تنها فاعل آن خداوند متعال است

کلیدواژه‌ها [English]

  • هدایت ایصالیه
  • مفسران فریقین
  • ایصالی تکوینی عام
  • ایصالی تشریعی
  • ایصالی پاداشی
  • هدایت به امر
CAPTCHA Image