رویکردی نوین در مطالعۀ تطبیقی فرجام عالم در قرآن و کیهان-شناسی مدرن

نوع مقاله : علمی و پژوهشی

نویسنده

مرکز علم و الهیات پژوهشکده مطالعات بنیادین علم و فناوری دانشگاه شهید بهشتی. دانشگاه صنعتی شریف، دانشکده فیزیک.

10.22091/ptt.2024.10219.2298

چکیده

واژۀ السماء و مشتقات آن در قرآن ۳۱۰ مرتبه و در ۳۰۱ آیه (حدود ۵ درصد از کل آیات) به کار رفته‌ است. تعداد قابل توجهی از این آیات مربوط به فرآیندهای پایانی عالم و تغییر و دگرگونی در نظم کنونی کیهان است. از سوی دیگر، در کیهان‌شناسی مدرن چندین سناریو محتمل برای فرجام عالم وجود دارد که میان هیچ‌یک از آن‌ها اتفاق نظری نیست. با فرض اینکه مفاهیم قرآنی حقایقی ثابت و متقن هستند، ‌تطبیق گزاره‌های قرآنی با مفاهیم و گزاره‌های متغیر علمی مسئله‌ای چالش برانگیر است. در این مقاله، رویکرد نوینی را معرفی کرده‌ایم که نه تنها امکان بررسی تطبیقی میان گزاره‌های علمی و دینی را فراهم می‌کند، بلکه ابزاری را برای استخراج گزاره‌های بدیع و نظریه‌پردازی بر اساس حقایق ثابت قرآنی ارائه می‌دهد. در چارچوب این رویکرد، نشان داده‌ایم که چالش مطالعات تطبیقی میان حقایق قرآنی و گزاره‌های علمی قابل حل بوده و بعنوان نمونه نشان داده‌ایم که با فرض وقوع قیامت در چارچوب قوانین فیزیکی حاکم بر عالم مادی،‌ طبق سه حالت کلی می‌توان تحولات آن را بر اساس فیزیک مدرن و توصیفات قرآنی توضیح داد. این رویکرد مطالعاتی قابل استفاده در مطالعات تطبیقی میان قرآن و علوم مدرن در دیگر حوزه‌ها نیز می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A new approach to the comparative study of the universe's fate in the holy Qur'an and modern cosmology

نویسنده [English]

  • Ali Ayatollah Rafsanjani
Institute for Science and Technology Studies (ISTS), Shahid Beheshti University, Department of Physics, Sharif University of Technology,
چکیده [English]

In the Holy Quran, the word al-Samaa (meaning sky) and its derivatives are used 310 times in 301 verses (about 5% of all verses). Many of these verses are related to the final processes of the universe and change and transformation in the current order of the universe. On the other hand, in modern cosmology, there are several possible scenarios for the fate of the universe, among which there is no consensus. Matching Quranic concepts with variable scientific concepts is challenging due to the fixed nature of Quranic propositions. In this article, we have introduced a new approach that not only provides the possibility of comparative analysis between scientific and religious propositions but also provides a tool for extracting novel propositions and theorizing based on fixed Qur'anic facts. In the framework of this approach, we have shown that the challenge of comparative studies between Quranic facts and scientific propositions can be solved. As an example, we have shown that assuming the occurrence of the Day of Resurrection within the framework of the physical laws governing the material world, according to three general scenarios, it is possible to explain developments of the universe based on modern physics and Quranic descriptions. This approach can be used in various studies between the Quran and modern science in other fields.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The fate of the universe
  • The resurrection
  • Cosmology
  • The relationship between science and religion
  • Comparative studies
CAPTCHA Image