سنجش سه خوانش تفسیری از مفهوم «فناء» در آیه 26 سوره الرحمن

نوع مقاله : علمی و پژوهشی

نویسندگان

1 گروه علوم قرآن و فقه، دانشکده الهیات، دانشگاه شیراز

2 گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات، دانشگاه شیراز

10.22091/ptt.2024.10858.2344

چکیده

یکی از آیات قرآن کریم که همواره با خوانش‌های متفاوتی مواجه بوده است آیه‌ی «کلُّ مَنْ عَلیها فَان» می‌باشد.پژوهش حاضر، مهمترین خوانش‌ها را در این باره، به سه دسته تقسیم می‌نماید. مطابق با خوانش نخست که آراء اکثریت مفسران را به خود اختصاص داده است، «فناء» در عبارت شریفه، بر عدم و نابودی دلالت ندارد بلکه مقصود از آن، مرگ به عنوان فرآیند انتقال روح از عالم دنیا به عالم برزخ می‌باشد. در دسته‌ی دوم از خوانش‌ها، «فناء»، ناظر بر نابودی مطلق تمام مخلوقات در برابر حق‌تعالی می‌باشد که آن بیانگر فنای ذاتی ممکنات در برابر واجب الوجود هستی بخش است. و اما بر مبنای سومین خوانش، مقصود از «فناء»، سطحی از شناخت است که به موجب حصول آن، نابودی ماسوی الله و به بیان دیگر حقیقت توحید وجودی درک می‌گردد. در این پژوهش که با روش توصیفی-تحلیلی صورت گرفته، تلاش شده‌است با بهره‌مندی از قرائن تفسیری، به بررسی و ارزیابی دیدگاه‌های مطرح شده پرداخته شود. نتایج بدست آمده حاکی از آنست که بر خلاف خوانش قاطبه‌ی مفسران، «فناء» در عبارت شریفه به معنای مرگ و انتقال روح از نشئه‌ی دنیا به نشئه‌ی آخرت نیست بلکه این واژه می‌تواند در بردارنده‌ی مضمونی همسو با هر یک از خوانش های دوم و سوم ‌باشد که به ترتیب در مقام بیان دیدگاه های «وحدت وجود» و «وحدت شهود» از مبانی عرفان هستند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Evaluation of three interpretative readings of the concept of "annihilation" in verse 26 of Surah Rahman

نویسندگان [English]

  • Seyedeh Hanieh Momen 1
  • Ali Akbar kalantari 2
1 Shiraz university
2 Shiraz university
چکیده [English]

One of the verses of the Holy Qur'an which has always been faced with different readings is the verse "Kol-lo-man-Aliha Fan". The present research divides the most important readings in this regard into three categories. According to the first reading, which has received the opinions of the majority of commentators, "Fana" in the honorable phrase does not mean non-existence and destruction, but death as the process of transferring the soul from the world to the purgatory. In the second category of readings, "Fana" refers to the absolute annihilation of all creations in front of the Almighty, which expresses the inherent annihilation of possibilities in front of the necessity of existence. And based on the third reading, the meaning of "annihilation" is a level of knowledge by which one can understand the destruction of God, and in other words, the truth of existential monotheism. In this research, which was carried out with a descriptive-analytical method, an attempt has been made to examine and evaluate the points of view by using interpretive evidence. the ecstasy of the hereafter, but this word can carry a theme consistent with any of the second and third readings. which are the foundations of mysticism in terms of expressing the viewpoints of "unity of existence" and "unity of intuition" respectively.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Verse 26 of Rahman
  • interpretation
  • existential annihilation
  • cognitive annihilation
  • death and nothingness
CAPTCHA Image