بررسی تطبیقی نزول آیة لمسجد اسس علی التقوی

نوع مقاله : علمی و پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه هنر

چکیده

از دیر باز در بارة شأن نزول آیه 108 سوره توبه اختلاف نظر بوده که دربارة مسجد قبا یا مسجد پیامبر نازل شده است . درمیان اهل سنت دو دیدگاه و دو دسته روایات وجود دارد . گروهی به استناد روایات و برخی قراین دیگر گفته اند منظور مسجد قباست . این روایات از نظر سند ضعیف و از نظر محتوی قابل تردید است راویان اصلی این روایات کعب الاحبار ، عبدالله بن سلام، وابو هریره بوده اند وتوسط شرحبیل وشهر بن حوشب رواج یافته است . دستة دوم روایاتی که گویند منظور مسجدپیامبر است . این روایات از نظر سند صحیحه می باشند تعدادی از دانشمندان اهل سنت همین دیدگاه را ترجیح داده داند . در کتابهای روایی شیعه نیز چند روایت رسیده که منظور مسجد قباست این روایات نیز از نظر سند ضعیف هستند . مفسران شیعه به استناد این روایات و روایات اهل سنت گفته اند منظور مسجد قباست . براساس روایات صحیحه تردیدی نیست که منظور مسجد پیامبر است وبراساس شواهد وقراینی که وجود دارد قوی به نظر می رسد که منظور از فیه رجال اهل بیت پیامبر باشند .

تازه های تحقیق

خلاصه ونتیجه
از سوی اهل سنت دودسته روایات رسیده
روایاتی که گویندمنظور مسجد قباست ازنظرسند ضعیف وبرخی به عبد الله بن سلام وکعب الاحبار یهودی می رسد ازنظر محتوی نیز ایراداتی دارد .
2    روایاتی که گویند منظور مسجد پیامبراست از نظر سند صحیحه می باشند .
3    تعدادی ازمفسران اهل سنت همین را اختیار نموده وگفته اند منظور مسجد پیامبراست .
از سوی شیعه .
1-          از سوی شیعه نیز چند روایت رسیده که منظور مسجد قباست لیکن ازنظر سند ضعیف وقابل استنادنمی باشند .
2-          مفسران شیعه به همین روایات کافی و عیاشی و روایات اهل سنت استناد نموده اند  .
3-          با توجه به ضعف سند روایات مسجد قبا وصحیحه بودن مسجد پیامبر و شواهدی که در این آیات وآیات دیگر وجود دارد ، می توان استنباط کرد که منظوراز فیه رجال اهل بیت رسول خداست . بعید نیست که دشمان اهل بیت آن روایات را جعل کرده باشند تا مردم را از تفسیر واقعی این آیه بازدارند چنانک در برخی  آیات دیگر انجام دادند

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

بررسی تطبیقی نزول آیة لمسجد اسس علی التقوی

نویسنده [English]

  • mohammad hosain vatheghyrad
Assistant Professor of the University of Art
چکیده [English]

Has long been disagreement among commentators that verse 108 of Sura Tawbah, was revealed about which mosque?. Most commentators of Sunnis, according to the traditions and views of some of the "Sahabah" and "Tabeaan" have said that the Mosque, is Quba osque and the meaning of "men" is residents of Quba and meaning of quot;purification" is also washing the private parts. This, in interpreting texts and history, is known. This view,according to the document, is weak and according to the content, can not be argued. The proper view is that this verse was revealed about the Mosque of the Prophet. Authentic hadiths was narrated by some "Sahabah" and the verse of "purification" and other evidences, are the reason of this. The meaning of "men" is the Messenger of Allah and Ahl al-Bayt and the meaning of "purification" is spiritual purity and infallibility. Reports that say the mosque, is Masjid Quba, have been fabricated by the Jews, to prove the superiority of Jews over the Muslim community and then, deprive the society from interpretation of the verse to the Prophet and Ahlul-Bayt. The result is that obviously this verse was revealed concerning the Prophet's Mosque.

کلیدواژه‌ها [English]

  • the Prophet's Mosque
  • Quba
  • purification
  • hypocrites
  • Jews
  • Ahl al-Bayt

1.         ابنابیشیبه ، المصنف، الطبعة : الأولى، 1409 مکتبة الرشد - الریاض
2.         ابن الأثیر ، عزالدین أبوالحسن علی بن أبی الکرمأسدالغابة الطبعة الأولى 1415هـ دار الکتب العلمیة
3.         ابن الأثیرعلی بن أبی الکرم أسدالغابة المحقق:علی محمدوعادل أحمدالطبعةالأولى1415هـ دارالکتب العلمیة
4.         ابن جندی، أبوسعید المفضل بن محمد فضائل المدینة دار الفکر ،دمشق
5.         ابن حبان،محمد بن حبان المجروحین المحقق:محمودإبراهیم الطبعة الأولى1396هـ دارالوعی ،حلب
6.         ابن حجر العسقلانی ،أحمد بن علی بن حجر فتح الباری ، 1379 دار المعرفة ، بیروت،
7.ا بن حجر العسقلانی أحمد بن علی الاصابة تحقیق:عادل أحمد وعلى محمد الطبعة الأولى 1415 هـ دارالکتب العلمیة بیروت
8.         ابن سعد ، الطبقات الکبری الطبعة: الأولى، 1410 هـ - 1990 دار الکتب العلمیة ،  بیروت
9.         ابن عبدالبر ،الاستیعاب فی معرفة الأصحاب الطبعة: الأولى، 1412 هـ  دار الجیل، بیروت
10.     ابن عدیعبدالله بن عدی الکامل فی ضعفا، الرجال، الطبعة الثالثة ، 1409 دار الفکر - بیروت
11.     ابن عساکر، أبوالقاسم علی تاریخ دمشق  المحقق:عمرو بن غرامة 1415 هـ دارالفکربیروت
12.     ابن کثیر ، أبوالفداء إسماعیل بن عمر البدایه والنهایة ،الطبعة الأولى 1408، هـ إحیاء التراث العربی
13.     ابن کثیر ، أبوالفداء إسماعیل بن عمرتفسیر الطبعة: الثانیة 1420هـ دارطیبة للنشر والتوزیع
14.     أبو حیان محمد بن یوسف الأندلسی البحر المحیط الطبعة1420 هـ دار الفکر ، بیروت
15.     أبوزهرة محمد بن أحمد زهرة التفاسیردار الفکر العربی .
16.     احمدبنحنبل ، المسند، الطبعة الأولى ، 1419هـ عالم الکتب ، بیروت
17.     آلوسی ، أبی الفضل شهاب الدین السید محمود روح المعانی  إحیاء التراث العربی
18.     بخاری ، محمد بن إسماعیل الضعفاء الصغیرالطبعة الأولى، 1396 هـ دار الوعی ، حلب
19.     بغوی، أبومحمد الحسین بن مسعود معالم التنزیل الطبعة الأولى1420 هـ إحیاء التراث ، بیروت
20.     بقاعی إبراهیم بن عمر نظم الدرر فی تناسب الآیات والسور .
21.     ترمذی ، محمد بن عیسى ، أبو عیسى سنة النشر: 1998 مدار الغرب الإسلامی بیروت
22.     تُستری أبو محمد سهل بن عبد الطبعة الأولى1423 هـ  دارالکتب العلمیة بیروت.
23.     الثعالبی أبوزید عبد الرحمن ، الجواهر الحسان الطبعة الأولى 1418 هـ  إحیاء التراث،بیروت
24.     جوزجانی،احوالالرجال .
25.     حاکم النیسابوری محمد بن عبد الله المستدرک الطبعة: الأولى، 1411 - دارالکتب العلمیة، بیروت 
26.     حلبی، علی بن إبراهیم برهان الدین، السیرةالحلبیة الطبعة الثانیة 1427هـ دارالکتب العلمیة بیروت
27.     حویزى، عبدعلى بن جمعه‏ تفسیر نور الثقلین‏ 1415 ه. ق‏ اسماعیلیان‏  ایران- قم‏.
28.     خازن ، علاء الدین علی بن محمد ،لباب التأویل الطبعة: الأولى، 1415 هـ دار الکتب العلمیة ، بیروت
29.     خطیب البغدادی ، أحمد بن علی تاریخ بغداد،الطبعة الأولى، 1417 هـ دار الکتب العلمیة بیروت
30.     الدارقطنی ، علی بن عمر ، سنن ، الطبعة: الأولى، 1424 هـ مؤسسة الرسالة، بیروت - لبنان
31.     ذهبی ، شمس الدین محمد تاریخ الإسلام الطبعة: الثانیة، 1413 هـ دار الکتاب العربی، بیروت
32.     ذهبی ، میزانالاعتدال الطبعة: الأولى، 1382 هـ دار المعرفة بیروت - لبنان
33.     رازی عبد الرحمن الجرح والتعدیل الطبعة الأولى، 1271 هـ دار إحیاء التراث العربی ، بیروت
34.     زمخشری أبو القاسم محمود بن عمر الزمخشری الکشاف دار إحیاء التراث العربی ، بیروت
35.     سیوطی ، عبد الرحمن بن أبی بکر، جلال الدین السیوطی دار الفکر ، بیروت
36.     شوکانی محمد بن علی ، فتح القدیر الطبعة الأولى1414 هـ دار ابن کثیر، دار الکلم الطیب ،دمشق، بیروت
37.     طباطبایى، محمدحسین‏المیزان ‏1390 ه. ق‏ مؤسسة الأعلمی للمطبوعات‏ .
38.     طبرانی ، سلیمان بن أحمد  المعجمالکبیرالطبعة الأولى، 1415 هـ مکتبة ابن تیمیة ، القاهرة
39.     طبرانی، سلیمان بن أحمد أبو القاسم الطبرانی المعجم الاوسط  دار الحرمین ، القاهرة
40.     طبرسى، فضل بن حسن‏ مجمع البیان 1372 ه. ش‏ناصر خسرو ایران- تهران‏ .
41.     طبری محمد بن جریر بو جعفر ، جامع البیان الطبعةالأولى، 1420 ه مؤسسة الرسالةتفسیر
42.     طوسى، محمد بن حسن‏ التبیان  دار إحیاء التراث العربی‏ لبنان- بیروت‏ .
43.     عقیلی  أبو جعفر محمد بن عمرو الضعفاء الکبیر الطبعة الأولى، 1404هـ  دار المکتبة العلمیة ، بیروت ،
44.     فیض کاشانى، محمد بن شاه مرتضى‏ الأصفى 1418 ه. ق‏ دفتر تبلیغات اسلامی‏  ایران- قم‏ .
45.     فیض کاشانى، محمد بن شاه مرتضى‏ تفسیر الصافی‏ 1415 ه. ق‏ مکتبة الصدرایران- تهران‏ .
46.     القرطبی أبوعبد الله محمد الجامع لأحکام القرآن الطبعةالثانیة ، 1384هـ دارالکتب المصریة ،القاهرة
47.     قمى، على بن ابراهیم‏ تفسیر 1363 ه. ش دار الکتاب‏  ایران- قم‏ .
48.     کلینی محمد بن یعقوب کا فی دار الأضواء بیرت .
49.     مراغی أحمد بن تفسیر الطبعة: الأولى، 1365 هـ مکتبة مصطفى البابى بمصر .
50.     المزی یوسف تهذیب الکمال فی أسماء الرجالالطبعة: الأولى، 1400 مؤسسة الرسالة ، بیروت،
51.     مسلم ، صحیح،شرحنوویأبوزکریایحیى بن شرف الطبعة الثانیة، 1392إحیاءالتراث العربی ، بیروت
52.     مقدسی مجیر الدین بن محمد فتح الرحمن  الطبعة: الأولى، 1430 هـ دار النوادر
53.     مقریزی تقی الدین أحمد المحقق : محمد الطبعة: الأولى، 1420 هـ دار الکتب العلمیة - بیروت
54.     النسایی ، أحمد بن شعیب الضعفاء والمتروکون الطبعة الأولى، 1396هـ دارالوعی ، حلب
55.     النسایی، أحمد بن شعیب السنن الکبرى الطبعة الأولى ، 1411 دار الکتب العلمیة ، بیروت
56.     نوری مستدرک الوسایل
57.     هروی محمد بن عبد الله حدائق الروح والریحان الطبعةالأولى، 1421 هـ دارطوق النجاة، بیروت
58.     الهیثمی نور الدین علی بن أبی بکرمجمع الزوائد دار الفکر، بیروت
 
 
 
CAPTCHA Image