نوع مقاله : علمی و پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه اراک
2 دانشجوی دکتری رشته علوم قرآن و حدیث دانشگاه اراک
چکیده
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
Most Shia Commentators such as Feiz Kashani and several Sunni commentators such as Zamakhshari and Haskani have long tried to match some Quranic verses with Holy Prophet's household in their commentaries, based on the traditions related to their occasions of revelation. The present paper seeks to reanalyze such matching in their commentaries. The findings indicate although Zamakhshari have explained the occasions of revelation in details, he has referred and explained only %10 (21 out of 200) of verses related to the virtues of Holy Prophet's household, and very few of infallible Imams' virtues below these verses. He has avoided not only mentioning the verses related to the virtues of the Holy Prophet's household with widely transmitted occasions of revelations, but also analyzing them. On the contrary, Haskani has discussed infallible Imams' virtues and merits through general methods in his Shawahid Al-Tanzil Commentary, using more than 1200 traditions below 210 verses; and Feiz Kashani has explained and clarified infallible Imams' virtues in his Safi Commentary, using particular methods.
کلیدواژه‌ها [English]
. نتیجه گیری
زمخشری در تفسیرش توجه ویژه‌ای به مباحث نقلی به ویژه اسباب نزول ها نشان نداده و علیرغم این که تفسیر وی، تفسیر عقلانی تحلیلی است، به تحلیل شأن نزول‌ها نپرداخته است. او در نقل روایات سبب نزول علاوه بر احادیث نبوی، اقوال صحابه و تابعان را نیز گزارش کرده است. وی گاهی آیه‌ای را بر پایۀ سبب نزولش تفسیر نموده و زمانی هم سبب نزول را مؤید قول تفسیری خود گرفته است. او گاهی اسباب نزول را با تعابیر چون «قیل» و «رُوِی» تضعیف کرده و هیچ گاه سند روایت سبب نزول را یاد نکرده است.
وی در مواردی میان شأن نزول‌های ویژۀ اهل بیت و مصادیق دیگر تفاوتی نگذاشته؛ مع الوصف، دویست و هشتاد و سه سبب نزول را ذکر کرده و در بیش‌تر موارد به تفصیل پرداخته؛ اما در نقل روایات فضایل اهل بیت به اجمال برگزار کرده است. وی همان تعداد از اسبابی را که نقل کرده، تفصیل داده؛ اما روایات فضایل اهل بیت(ع) را به اجمال آورده است؛ به علاوه آیاتی را که در فضایل اهل بیت است، مختص آنان معرفی نکرده و افراد دیگری را هم از مصادیق آنها برشمرده است. جهت آن این است که وی به عمومیت لفظ چنین آیاتی باور دارد؛ نه به خصوصیت سبب. زمخشری فضایل اهل بیت(ع) را بسیار اندک - در حد یک یا دو مورد- نقل کرده و در آنها، از ذکر پیامدها و لوازم آنها خودداری کرده است؛ از این رو، در آیۀ ولایت فقط رفتار علوی را ستوده و درآیۀ مودت تنها بر حب اهل بیت(ع) تأکید کرده و در آیات مهم تبلیغ (مائده،67) و اکمال (مائده،3) هرگز از حادثۀ غدیر خم یاد نکرده و آیۀ تطهیر(احزاب،33) را ناظر به زنان دانسته و در تفسیر آیۀ انذار(شعرا،214) از داستان امام علی(ع) سخن به میان نیاورده است .
اما حسکانی بر خلاف زمخشری، ۲۱۰ آیۀ مربوط به اهل بیت(ص) را ذکر کرده و ۱۲۰۰ روایت در فضایل اهل بیت(ع) - که عمدتاً از طریق عامه است - نقل نموده است. در تفسیر صافی نیز روایاتی که در فضایل اهل بیت(ع) از طرق خاصه نقل شده، ذیل آیات ذکر و شرح گردیده است
)
ارسال نظر در مورد این مقاله